نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

عبدالعلی شکر*
علی‌رضا فارسی‌نژاد^**
 
  تاریخ مدون نشان می‌دهد که از دوره یونان باستان دغدغه اصلی دانشمندان کشف اولین موجودی بود که پا به عرصه هستی نهاده است. ذهن محسوس‌نگر آن دوره، عناصری مادی همانند آب، آتش، هوا و مانند آن را در این جایگاه می‌دید. در دوره اسلامی فیلسوفان مشایی با استعانت از قواعد فلسفی، مانند قاعده الواحد و امکان اشرف به این نتیجه رسیدند که عقل، تنها گوهری است که به حکم این دو قاعده، شرایط لازم را برای این جایگاه دارد؛ زیرا واحد، بسیط و اشرف است. از طرفی عرفای مسلمان بر وجود منبسط و حقیقت محمدی تاکید کردند. این در حالی است که قرآن به اولین مخلوق تصریح نداشته و روایات هم با تعابیری چون عقل، نور، روح و قلم به اولین مخلوق اشاره دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این تعابیر با آنچه حکما و عرفا بیان کرده‌اند مانعة الجمع و ناسازگار نیست، بلکه همه آنها جلوه‌های مختلف از یک چیز را نشان می‌دهند. همانگونه که از ذات بسیط احدیت، اسماء و صفات زیادی انتزاع می‌شوند، اولین جلوه او نیز چنین حالتی دارد. مقاله حاضر در صدد نشان دادن سازگاری دست‌آوردهای عقلی و منقولات دینی در مسئله صادر اول است.
***



* استادیار دانشگاه شیراز      alishokr67@gmail.com


** استادیار دانشگاه شیراز       ali_farsinezhad@yahoo.com 

کلیدواژه‌ها

• عقل اول
• نور
• قلم
• روح
• وجود منبسط
• حقیقت محمدیه

عنوان مقاله [English]

Compatibility of reason with religion on the first emanation

چکیده [English]

 
 
 
Abdolali shokr*- Alireza farsi nezhad**
Abstract
Documented history shows that the majority of the ancient Greek scientists were concern about the first creature which came to existence.  At that period, the material elements such as water, fire, air were introduced as the primary source of the world. Peripatetic philosophers through philosophical theories, such as theory of future possibility and theory of the One concluded that intellect is the first emanation; because it is the one, indivisible and superior. On the other hand, Muslim mystics emphasized on the unfolded existence and muhamadan reality. While the Qur'an does not stipulate to the first creature; narratives point to the intellect, light, spirit, and pen as being the first creature. Studies show that this interpretation is not inconsistent with what philosophers and mystics have expressed, but they all show different manifestations of the same concept. As plenty of divine names and attributes are abstracted from the divine simple essence, His first appearance is also considered similar. This paper seeks to demonstrate the harmony between religious traditions and intellectual achievements on the first emanation.
 


Shiraz University, Shiraz, Iran  *


                                                                                                    Shiraz University, Shiraz, Iran  **

کلیدواژه‌ها [English]

• first intellect
• light
• Pen
• spirit
• unfolded existence
• Muhamadan reality