عقل و دین

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بازشناسی و تحلیل رستاخیز حیوانات با رویکرد عقلی و نقلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع)

2 استادیار پژوهشگاه امام صادق(ع)

چکیده

باور به رستاخیز و قیامت یکی از باورهای بنیادین دینی است که در علم کلام با عنوان فرجام‌شناسی به آن پرداخته می شود. در همۀ ادیان آسمانی این گزاره تصدیق شده است که همۀ انسان‌ها، در مجمعی به نام قیامت، نزد خداوند حاضر می‌شوند، تا نسبت به اعمال خویش پاسخگو باشند. اما فرجام حیوانات همواره در هاله‌ای‌از ابهام مانده است. از این رو، پژوهش در این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می باشد و این سؤال مطرح می شود که آیا با حیوانات همچون موجودات معمولی و غیر انسانی برخورد خواهد شد یا آنان نیز فهیم، صاحب ادراک و مکلف‌اند و در روز رستاخیز بر آنچه انجام داده‌اند مؤاخذه و بازخواست خواهند شد؟ فرض بر این است که حیوانات اگرچه مکلف به تکلیف در تراز تکلیف انسانی نیستند اما هرگز معاف از پاسخگویی در رستاخیز نیستند و باید نسبت به اعمال خود جوابگو باشند.این مقاله توانسته است با ابزار و تکنیک کتابخانه‌ای و روش تحلیل داده‌های عقلی و نقلی به« بازشناسی و تحلیل رستاخیز حیوانات» بپردازد و به این نتیجه رضایت داد که با توجه به فهم و ادراک نسبی حیوانات و وجود آیات و روایت، حیوانات دارای رستاخیز بوده و در قیامت محشور می‌شوند و باید حساب پس دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

بازشناسی و تحلیل رستاخیز حیوانات با رویکرد عقلی و نقلی

نویسندگان [English]

  • اسدالله کردفیروزجائی 1
  • محمدتقی رکنی لموکی 2

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه امام صادق(ع)

2 استادیار پژوهشگاه امام صادق(ع)

چکیده [English]

باور به رستاخیز و قیامت یکی از باورهای بنیادین دینی است که در علم کلام با عنوان فرجام‌شناسی به آن پرداخته می شود. در همۀ ادیان آسمانی این گزاره تصدیق شده است که همۀ انسان‌ها، در مجمعی به نام قیامت، نزد خداوند حاضر می‌شوند، تا نسبت به اعمال خویش پاسخگو باشند. اما فرجام حیوانات همواره در هاله‌ای‌از ابهام مانده است. از این رو، پژوهش در این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می باشد و این سؤال مطرح می شود که آیا با حیوانات همچون موجودات معمولی و غیر انسانی برخورد خواهد شد یا آنان نیز فهیم، صاحب ادراک و مکلف‌اند و در روز رستاخیز بر آنچه انجام داده‌اند مؤاخذه و بازخواست خواهند شد؟ فرض بر این است که حیوانات اگرچه مکلف به تکلیف در تراز تکلیف انسانی نیستند اما هرگز معاف از پاسخگویی در رستاخیز نیستند و باید نسبت به اعمال خود جوابگو باشند.این مقاله توانسته است با ابزار و تکنیک کتابخانه‌ای و روش تحلیل داده‌های عقلی و نقلی به« بازشناسی و تحلیل رستاخیز حیوانات» بپردازد و به این نتیجه رضایت داد که با توجه به فهم و ادراک نسبی حیوانات و وجود آیات و روایت، حیوانات دارای رستاخیز بوده و در قیامت محشور می‌شوند و باید حساب پس دهند.

کلیدواژه‌ها [English]

  • رستاخیز
  • حیوان
  • تکلیف
  • ادراک
  • نفس‌مجرد
مراجع
قرآن کریم
1-آلوسی، سیدمحمود، (1415ق). روح المعانی، بیروت، دارالکتب العلمیۀ.
2-آشتیانی، سیدجلال­الدین، (1381)، شرح بر زادالمسافر، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
3-ابن‌بابویه، محمدبن‌علی، (1362). الخصال، قم، جامعۀ مدرسین.
4-  ______________، (1385). علل الشرایع، قم، کتابفروشی داوری.
5- ـــــــــــــــــــــ، (1413ق). من لایحضره الفقیه، قم، انتشارات اسلامى.
6-ابن‌سینا، حسین، (1375). الاشارات والتنبیهات (فی شرح الاشارات للمحقق الطوسی)، قم، البلاغۀ.
7-اشکوری، محمدبن­علی، (1373)، تفسیر شریف لاهیجی، تهران، دفتر نشر راد.
8-ایجی، محمدبن­عبدالرحمن، (1424ق)، جامع­البیان فی­تفسیرالقرآن(ایجی)، بیروت، دارالکتب العلمیه.
9-بغدادی، عبدالقاهر، (2003). اصول الایمان، بیروت، دار مکتبۀ الهلال.
10-بیضاوی، عبدالله‌بن‌عمر، (1418ق). انوارالتنزیل و اسرارالتأویل، بیروت، دار احیاءالتراث العربی.
11-پاینده، ابوالقاسم، (1382). نهج الفصاحۀ، تهران، دنیای دانش.
12-تفتازانی، سعدالدین، (1409ق)، شرح­المقاصد، قم، الشریف­الرضی.
13-حسن‌زاده آملی، حسن، (1389). دروس شرح الاشارات و التنبیهات [نمط سوم]، قم، آیت اشراق.
14-____________________، (1385)، عیون­مسائل­النفس، تهران، امیرکبیر.
15- ____________________، (1365)، هزار و یک نکته، تهران، رجاء.
16-حلی، حسن­بن­یوسف، (1415ق). کشف المراد، قم، مؤسسۀ النشر الاسلامی.
17-راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد، (1412ق). مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم.
18-زحیلی، وهبۀ‌بن‌مصطفی، (1418ق). تفسیر المنیر، بیروت، دارالفکر.
19-رشید رضا، محمد، (1414ق). تفسیرالقرآن الحکیم الشهیر بتفسیرالمنار، بیروت، دارالمعرفه.
20-زمخشری، محمود، (1407ق). کشاف، بیروت، دارالکتاب العربی.
21-سبحانی، جعفر، (1383). منشورجاوید، قم، مؤسسه امام صادق(ع).
22-سبزواری، ملاهادی، (بی‌تا). التعلیقات علی الشواهد الربوبیۀ، مشهد، المرکزالجامعی للنشر.
23-شوبکلایی، مسلم؛ دیباجی، سیدمحمدعلی، (1390) ، « واکاوی حشرحیوانات از دیدگاه ملاصدرا»، آیین حکمت، دوره سوم، شماره 10، صفحه 33-66.
24-صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، (1981). الحکمۀ المتعالیۀ، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
25-صدرالدین شیرازی، محمدبن­ابراهیم، (1375)، اجوبه­مسائل الجیلانیة(در مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین)، تحقیق: ناجی اصفهانی، تهران، حکمت.
26- _______________________، (1360)، الشواهدالربوبیة، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
27-طالقانی، سیدمحمود، (1362)، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامى انتشار.
28-طالقانی، نظرعلی، (1373). کاشف الاسرار، تهران، مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
29-طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، اعلمی.
30-________________________، (1419ق). الرسائل التوحیدیۀ، بیروت، مؤسسۀ النعمان.
31-طبرسی، فضل‌بن‌حسن، (1372). مجمع البیان، تهران، ناصرخسرو.
32-طبری، محمدبن جریر، (1412ق). جامع البیان، بیروت، دارالمعرفۀ.
33-طریحی، فخرالدین­بن­محمد، (1375). مجمع­البحرین، تهران، مرتضوی.
34-طوسی، محمدبن‌حسن، (1406ق). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت، دارالاضواء.
35-____________________، (بی‌تا). التبیان فی تفسیرالقرآن، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
36-طیب، عبدالحسین، (1369). اطیب البیان فی تفسیرالقرآن، تهران، اسلام.
37-عمید، حسن، (1364). فرهنگ فارسی عمید، تهران، امیرکبیر.
38-عیاشی، محمدبن‌مسعود، (1380). تفسیر العیاشی، تهران، المطبعۀ العلمیۀ.
39-غزالی، ابوحامد، (1416ق). مجموعه رسائل الامام الغزالی، بیروت، دارالفکر.
40-فارابی، ابونصر، (بی‌تا). فصوص الحکمۀ و شرحه، شرح السید اسماعیل غازانی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
41-فخرالدین رازی، محمدبن‌عمر، (1420ق). مفاتیح الغیب، بیروت، داراحیاءالتراث العربی.
42-فیض کاشانی، ملامحسن، (1428ق). المحجۀ البیضاء، قم، انتشارات اسلامی.
43-کلینی، محمدبن‌یعقوب، (1407ق). اصول کافی، تهران، مکتبۀ الاسلامیۀ.
44-لاهیجی، عبدالرزاق، (1372). گوهر مراد،  تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
45-لطیفی، رحیم؛ کریمی، محمدداوود، (1394)، «حشر حیوانات از منظر عقل و نقل»، کلام اسلامی، دوره 24، شماره 96، صص 109-87.
46-مجلسی، محمدباقر، (1403ق). بحارالأنوار، بیروت، داراحیاءالتراث العربی
47-_________________، (1404ق). مرآۀ العقول، تهران، دارالکتب الاسلامیۀ.
48-مصطفوی، حسن، (1430ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت، دارالکتب العلمیۀ.
49-مغنیه، محمدجواد، (1423ق). تفسیر الکاشف، تهران، دارالکتب الاسلامیۀ.
50-مفید، محمدبن محمدبن نعمان، (1413ق). النکت الاعتقادیة، قم، المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
51-مکارم شیرازی، ناصر، (1399ق). تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیۀ.
52-نظری توکلی، سعید، (1386)، «بررسی کلامی-فلسفی حشر حیوانات»، نامه حکمت، دوره پنجم، شماره 2، صص148-121.
عقل و دین
دوره 12، شماره 23 - شماره پیاپی 23
مهر 1399
صفحه 54-75
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار