نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیئیت علمی استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان
2 هیئت علمی و استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان
3 دانشگاه فرهنگیان
چکیده
بسیاری از معارف مورد نیاز انسان از طریق معرفت شهودی حاصل میشود، و انسان مدرن، آفریننده و محصول تکنولوژیهای پیشرفته درعصر حاضر فراموش کرده به جز شناخت امور عادی و ساختن ابزارهای شگفتانگیز قابلیت شناخت حقایق هستی ورای محسوسات و رسیدن به حیات طیبه و آرامش حقیقی را نیز دارد و کمتر به معرفت شهودی توجه نموده است. نگارنده بر آن شد تا معرفت شهودی را به عنوان عالیترین نوع شناخت مورد پژوهش قرار دهد. در این راستا سعی شد این معرفت را به عنوان بهترین شیوه درک حقایق هستی مورد بررسی قرار دهد و نسبت عقل و عشق را جهت وصول به شهود واکاوی نماید. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. نتایج تتّبع در آیات مرتبط با موضوع در قران کریم و روایات منتسب به حضرات معصومین| نشانگر آن است که معرفت شهودی در ارتباط عقل مزکّی و عاطفه (عشق) حاصل میشود و امکان تحقق این معرفت از طریق تفکر، تهذیب نفس، عشق و زندگی مبتنی بر تعادل میسر میگردد.
تازه های تحقیق
نتیجه گیری
تحقیق درباره نسبت عقل و عشق در معرفت شهودی بیانگر آن است که عقل برترین موهبتی است که خداوند به بندگانش عنایت نموده و هدف از بعثت انبیاء نیز تکمیل آن و استخراج گنجینههایش میباشد؛ و بهرهرسانی سایر قوا نیز در پناه آن بوده؛ و عشق نیز به عنوان یکی از جنود عقل نیرو محرکهای قوی و جهت دهنده است که عقل مزکّی را در یافتن حقایق آنگونه که هستند یاری مینماید و ادعای برتری عشق بر عقل جز لفاظی چیز دیگری نمیباشد و عشق تنها نقش تسهیلگر و نیرودهنده در معرفت شهودی را دارد. باتوجه به سخن پیامبر اکرم| که حقیقت عقل را نور دانسته و میفرماید: «خرد، نوری است در دل که به وسیله آن حق را از باطل جدا می کند» (محمدی ری شهری، 1393:31)، در صورتی که این نیرو پرورش یابد درک حقایق هستی و تشخیص حق از باطل ممکن میگردد
قرآن کریم به عنوان هدایتگر انسان در مسیر عبودیت: «به سوی حق و راه راست هدایت میکند» (احقاق: 30)؛ دستورالعمل جامع قرار گرفتن در مسیر کمال عقل، یعنی معرفت شهودی را در آیات 18 و 19 سوره حشر نیز به زیبایی بیان نموده. همچنین بر اساس آیه 29 سوره انفال این سنت پروردگار است که اگر تقوای او را پیشه سازیم روشن بینی خاصی به ما عنایت میفرماید که در پرتو آن حق را از باطل خواهیم شناخت و اگر سرپیچی از فرمان او بنمائیم بر اساس آیه 23 سوره جاثیه بر چشم انسان پردهای افکنده میشود که از درک حقایق محروم میگردیم.
بنابراین با توجه به اینکه انسان به دلیل مفطور بودن به فطرت الهی (روم: 30). سرمایه کمال را در درون خویش دارد، در صورتی که از غفلت دوری نماید و با تزکیه نفس و قرار گرفتن در صراط مستقیمی که خدای سبحان امر به آن نموده (یس: 61). به یاری پروردگار میتواند به درک حقایق آنگونه که هستند نایل شود .
از این رو در روزگاری که پیشرفت علم و تکنولوژی به خصوص فنآوریهای نوین ارتباطی، شیوه زیست و آرامش مردمان را تحت الشعاع خویش قرار داده و همگان را با هجمهای از اطلاعات درگیر نموده و فرصت ژرفنگری و تأمل و خلوتی که لازمه قرار گرفتن در مسیر معرفت شهودی یعنی کمال عقل است را گرفته باید تدابیری اندیشیده شود تا آنچه لازمه رسیدن به عقل مزکّی است را برای فرزندانمان فراهم نمائیم؛ لاجرم باید تلاش نمود فضایی مطلوب جهت ایجاد دلبستگی ایمن در خانواده را طراحی نمود و به فرزندانمان مهربانی و عشق را تعلیم دهیم، چه اینکه عدم مهرورزی در کودکی ساحت عاطفی کودک را در بزرگسالی خدشهدار نموده و امکان استفاده از این موهبت الهی در حرکت استکمالی معرفت را با مشکل مواجه مینماید، همچنین باید شیوه زیست اتخاذ شده از سوی خانواده در راستای بوجود آمدن عقل مزکی باشد و همچنین لازم است روحیه کنجکاوی و جستجوگری کودک همواره در تمامی سطوح آموزشی زنده نگهداشته شود و به جای گردآوری اطلاعات؛ مهارت اندیشهورزی و تبادل افکار را بیاموزند. همچنین باید تلاش نمود ترس از دست دادن محبت و توجه خداوند را جایگزین ترس از جهنم و عذاب الهی نمائیم.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Relationship between Wisdom and intuition (by Quranic and traditional approach)
نویسندگان [English]
- Abbas Ali Rostami nasab 1
- SAEED HAMID REZA Alavi 2
- monireh karimi 3
1 Shaid bahoonar Kerman uneversity
2 Shahid bahoonar kerman uneversity
3 Farhangiyan Uneversity
چکیده [English]
Much of the human’s knowledge is achieved through the intuitive knowledge. Modern humans, the creator and product of advanced technology in the present era, have forgotten that except for the knowledge of ordinary affairs and the creation of amazing tools, they can recognize the truths of being beyond emotions and reach the pure life and a real tranquility and they have less paid attention to the intuitive knowledge. The researcher decided to study the intuitive knowledge as the most excellent type of knowledge and to analyze the relationship between the wisdom and affection regarding the intuition. The research method was descriptive-analytic. The results of the verses of the Quran and the Hadiths of the infallible Imams have been extracted and inferred. The results of the research indicate that the intuitive knowledge is associated with the wisdom and affection (love), and it is possible to realize this knowledge through thinking, self-refinement, love, and balanced life.
کلیدواژهها [English]
- wisdom
- love – self-refinement
- Knowledge
- intuition