نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

تاثیر نزول قرآن کریم بر تزلزل فرهنگ و عقلانیت مسلط عصر جاهلی، مورد اتفاق همگان است. اما چگونگی این تاثیرگذاری، در میان متفکران مورد مناقشه قرار گرفته است. سوال اصلی این مقاله آن است که آیا قرآن کریم عرضه کننده  عقلانیتی مستقل است یا محتوای قرآن کفایت تاسیس یک عقلانیت جامع و مستقل را بدون نیاز به معارف و داده‌های بشری نمی‌کند. ابتدا، نظر منکران عرضه عقلانیت مستقل از سوی قرآن مورد بازخوانی قرار گرفته تا مشخص شود که مستمسک آن ها در پافشاری بر نظر خود دو چیز است. یکی تاکید بر تاریخمندی این کتاب و دیگری نقد نص انگاری قرآن. سپس نظر  برخی از موافقان عرضه عقلانیت مستقل از سوی قرآن کنکاش شده تا روایت‌های متفاوتی که از این عقلانیت مستقل وجود دارد روشن شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Holy Qoran and presenting an independent rationality

نویسندگان [English]

  • Mahdi Rasoli Fini 1
  • Mohammad Ali Lesani Fesharaki 2

1 - PHD student of pazhooheshgah

2 Theran-pazhooheshgah university

چکیده [English]

Does Holy Quran present an independently rationality? Or the contents of this book is not enough in order to establish a comprehensive and independently rationality without the need for human findings? This is the main question of this article. At first expressed the views of those who believe that Holy Quran never presented an independent rationality. It is showed that their main reasons for this claim are two hypotheses: Historicity of the Quran, and Differentiate between the Quran and its written form. Then expressed the views of those who believe that Holy Quran presenting and independent rationality and tried to represent different interpretations about Qurans independent rationality. Finally explained two different theories about the relationship between theoretical and practical rationality in Quran: the continuum theory and the gap theory about the problem of “ is ” and “ ought ”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • theoretical rationality
  • practical rationality
  • revealed rationality
. ابوزید، نصر حامد، (بی تا)، نوآوری، تحریم و تأویل: شناخت علمی و هراس از تکفیر، ترجمه مهدی خلجی، وب سایت آموزشکده توانا، https://tavaana.org
2. ارکون، محمد، (بی تا)، از اجتهاد به نقل عقد اسلامی، ترجمه مهدی خلجی،وب سایت آموزشکده توانا، https://tavaana.org
3. الجابری، محمد عابد، (1389)،  نقد عقل عربی: تکوین عقل عربی، پژوهشی ساختارگرا در شکل گیری عقلانیت کلاسیک عرب، ترجمه سید محمد آل مهدی، تهران: نسل آفتاب.
4. پیمان، حبیب الله، (1386)، وحی، دانش رهایی بخش، تهران: صمدیه.
5. پیمان، حبیب الله، (اسفند 1379)،«بحرانی که وحی در عقلانیت زمان برانگیخت»، بازتاب اندیشه، ش 12، صص 11 -16.
6. جوادی آملی، عبدالله، (1384)،مبادی اخلاق در قرآن، قم: اسراء.
7. جوادی آملی، عبدالله، (1386)، تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج 3، قم: اسراء.
8. ربانی گلپایگانی، علی، (1368)،حسن و قبح عقلییا پایه های اخلاق جاودان: بحثهایی در عقاید و کلام از استاد جعفر سبحانی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
9. سروش، عبدالکریم، (1358)، دانش و ارزش: پژوهشی در ارتباط علم و اخلاق، بیجا: سیستما فرم.
10. سروش، عبدالکریم، (1377)، «ذاتی و عرضی در ادیان»، کیان، ش 42، صص 4-19.
11. فیاض، ابراهیم، (شهریور 1385)، «عقل شیعی»، پگاه حوزه ، شماره 191، صص 2-3.
12. فیاض، ابراهیم، (مرداد 1384)،«عقل خالص و ناخالص»، پگاه حوزه،شماره 163، صص 2-3.
13. فیاض، ابراهیم، (اسفند 1384)، «عقل عرفی، عقل اشرافی»، پگاه حوزه، شماره 179،
صص 2-3
14. فیاض، ایراهیم،  (مرداد 1390)، « حکمت و عقل» ، پگاه حوزه، شماره 307، صص 2-3.
15. مجتهد شبستری، محمد، ( زمستان 1374)، «سه گونه دانش در سه قلمرو»، نقد و نظر، ش5، صص296-300.
16. مجتهد شبستری، محمد، (22 بهمن 1387)،  «قرائت نبوی از جهان (2) - کلام خدا و کلام انسان - پیش‌فهم‌های تفسیر آزاد قرآن»، وب سایت نشر آثار و افکار محمد مجتهد شبستری، http://www.mohammadmojtahedshabestari.com
17. مجتهد شبستری، محمد، (1384)، ایمان و آزادی، تهران: طرح نو.
18. نصیری، علی، ( 8 آبان 1391)، « تقریرهای متفاوت از نظریه تاریخمندی قرآن»، پایگاه اینترنتی موسسه معارف وحی و خرد، http://maref.ir/notes/topics/1526