نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
زهرا خیراللهی* این نوشتار، درصدد بیان راهکارهای حیاتی دین ونقش آن در سرنوشت فردی واجتماعی انسان است. وهمچنین مکانیزم حساس عقل در قلمرو دین مورد بررسی وتحلیل قرار می‌گیرد. در بخشی آسیب شناسی عقل ودین مورد تحلیل قرار گرفته و در بخشی دیگر، به رابطه تنگاتنگ آن دو پرداخته شده است. همچنین حجیّت ذاتی عقل ووحی مورد بحث قرار گرفته و تعهد دینی به عنوان گران سنگ ترین انگیزه در اخلاق ووظایف انسانی معرفی گردیده است. روش انبیاء، بر خلاف گرایش‌های افراطی، نه تنها عقل ستیز نیست بلکه از سویی فراعقل و از سوی دیگر مکمل عقل و هماهنگ با فطرت انسانهاست. در پایان مقاله نیز کوشش می‌شود بین دو رویکرد عقل‌گرایی و دین‌گرایی، تنش زدایی نموده و امکان قرابت و نزدیکی آن دو آشکار گردد. ***
*. عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، واحد شهریار www.zkheirolahi@yahoo.com.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The research into dealing of reason and religion
چکیده [English]
Zahra Kheirollahi* This writing wants to express vital methods of the religion and its role in social and individual fate of human; and so studies and analyzes sensitive mechanism of reason in the realm of religion. In the one part, analyses pathology of reason and religion and in another part, studies compact relation of them. So, argues about essential authority of reason and revelation, and religious and hearty obligation introduces as the most valuable motive for morality and human duties. The prophets' method, against the extremist tendencies, isn't antagonist of reason, but on the one hand, it's ultra reason and on the other hand, it's complementary of reason and coordinated with genesis of humans. Also in the end of article, attempts that removes tension between two approaches of rationalism and religious legalism, and reveals possibility of proximity of them. *. Payam-eNoorUniversity, Shahriar, Iran ; www.zkheirolahi@yahoo.com.
کلیدواژه‌ها [English]
- reason
- Religion
- Authority
- dealing
- conflict
کتابنامه
- شجاعی زند، علیرضا، «آمیزه عقل وایمان در آموزه اسلام»، فصلنامه نقد و نظر، دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم، سال هفتم، زمستان 1379 و بهار 1380، ج1و2
- خلیلی، مصطفی1376، «عقل درحکمت و شریعت»، کیهان اندیشه، مؤسسه کیهان، فروردین و اردیبهشت، ش71
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب السلامیه، بی تا، ج5
- درایتی، مصطفی1413، معجم الفاظ غرر الحکم، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، ذی القعده، ش1032. در این راستا شواهد فراوانی هست که جهت اختصار تنها به یک مورد اکتفا نمودیم. و جالب آن که بسیاری از این گونه احادیث و روایات در همین بحار علامه مجلسی; نقل شده است! ر.ک: بحار الانوار، ج 2، ص99
- ابراهیمی دینانی، غلام حسین 1379، «ماجرای فکرفلسفی درجهان اسلام»، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ دوم، ج2
- شجاعی زند، علی رضا 1380، «دین، جامعه وعرفی شدن»، تهران، انتشارات مرکز
- طباطبائی، محمد حسین1379، تفسیرالمیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج2
- جیمز، ویلیام، 1372، «دین و روان»، ترجمه قائنی، مهدی، تهران، سازمان انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی، چاپ اول
- حسینی، سیدحمید، سایت www.kalaam.persianblog.com، مقاله فایده دین
- نوظهور، یوسف، «عقل ووحی ودین ودولت درفلسفه اسپینوزا»، تهران، انتشارات پایا
- هگل، ویلهم فردریش1356، عقل در تاریخ، ترجمه حمیدعنایت، تهران، دانشگاه شریف
- حکیمی، محمد رضا و همکاران1367، الحیاة، چاپ پنجم، تهران، دفترنشرفرهنگ اسلامی
- غزالی، ابوحامد1412، احیاء علوم الدین، چاپ اول، دارالحدیث مصر، ج1
- درایتی، مصطفی و همکاران1378، «تصنیف غرر الحکم ودرر الکلم»، چاپ دوم، دفتر تبلیغات اسلامی قم، ش5195
- طریحی، فخر الدین1367، مجمع البحرین، مکتب ثقافة الاسلامیه، (عقل)
- وکیلی، هادی1385، «مقاله خرافه پردازی؛ خاستگاه ونقد آن»، کتاب نقد، ش40
- ویل دورانت1369، لذات فلسفه، ترجمه عباس زریاب، چاپ پنجم، تهران، سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامی
- کارل، الکسیس1336، راه ورسم زندگی، ترجمه دکتر پرویز دبیری، چاپ دوم، اصفهان، کتابفروشی تأیید
- فلسفی، محمدتقی1385، کودک از نظر وراثت و محیط، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ ششم، ج2، به نقل از «ما و فرزندان ما»، ص8
- ابن سینا، حسین بن عبدالله1403، اشارات و تنبیهات، چاپ دوم، دفتر نشرالکتاب، النمط العاشر
- خواجه نصیر، محمد1339، اخلاق محتشمی، مؤسسه وعظ و تبلیغ اسلامی
- بابائی، رضا، سایتwww.hawzah.net مجله حدیث زندگی، ش12، مقاله «زندگی با تو خوش است» ص3
- نراقی، محمدمهدی1383ق، جامع السعادات، جامعة النجف الدینیة،1383ق، ج1، ص36
- اخوان الصفا، بی تا، الرسائل، دار صادر بیروت، ج1
- فتحعلی، محمود، «سعادت در فلسفه اخلاق»، فصلنامه معرفت، ش15، ص3
- ارسطاطالیس، اخلاق نیکوماخس1356،ترجمه ترپورحسینی، ابوالقاسم، دانشگاه تهران
- حر عاملی، محمد بن الحسن، 1391، وسایل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ج18، باب6 از ابواب صفات القاضی
)