نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

 
احمد بهشتی*
بدون شک، پیامبر اعظم اسوه همه انسان‌ها در همه اعصار و قرون است. به نظر برخی از ناقدان کرسی نظریه پردازی «معجزه انگاری اخلاق نبوی»(نگ: بهشتی، 1389، 22) معجزه بودن اخلاق پیامبر خاتم، با اسوه بودن آن حضرت منافات دارد. در این نوشتار، با توجه به مدارک قرآنی و غیر قرآنی، بر اسوه بودن آن حضرت، به نحو اطلاق و شمول، تأکید کرده و گفته ایم: اولاً اگر اخلاق او معجزه نباشد، ممکن است برخی همتای او یا برتر شوند. در این صورت، پیامبر اعظم اسوه آن‌ها نیست، و این، با اطلاق آیه‌ای که دلالت بر اسوگی آن حضرت دارد، مخالف است. ثانیاً مقام پیامبر اکرم، دون خالق و فوق همه مخلوقات است و بنابراین، همان طوری که اسوه بودن او ضروری است، معجزه بودن اخلاقش هم قطعی است و از راه برهان انّی عدم منافات آن‌ها را کشف می‌کنیم؛ چرا که اگر منافات داشتند، تکویناً و تشریعاً حکم به اجتماع آن‌ها از سوی خدای حکیم نمی‌شد. ثالثاً پیامبر اکرم در عالم انسانیت، مَثَل دارد، ولی مِثل ندارد. اسوه بودن آن حضرت اقتضاء می‌کند که انسان‌ها بکوشند تا مَثَل او شوند، نه مِثل او. اگر اخلاقش معجزه نباشد، ممکن است مِثل او شوند و در این صورت، اسوه آن‌ها نیست.
*. استاد دانشگاه تهران.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

o be miracle of Prophet's morality and to be pattern

چکیده [English]

Ahmad Beheshti*
Abstract
Undoubtedly, the grand Prophet is pattern of all of the persons in all of the epochs and ages. In the viewpoint of some of the critics of the chair of theorization under the title of: "to suppose as in miracle Prophet's morality", to be miracle of the final Prophet's morality is inconsistent with to be pattern of that Excellency. In this writing, with attention to Quran and non Quran documents, we have emphasized absolutely on to be pattern of that Excellency and have said: firstly, if there isn't miracle his morality, it might some of people become coordinate with him or higher. In this case, the grand Prophet isn't their pattern, and this opposes absoluteness of verse that indicates to be pattern of that Excellency. Secondly, position of the blessed Prophet is lower than the creator and above the creatures and so, to be pattern of him is essential, in the same way, to be miracle of his morality is decisive. We detect by a posteriori argument that they aren't inconsistent together; because if they were inconsistent together, God wouldn't judge to their adaptation cosmically and legislatively. Thirdly, the blessed Prophet has example in the human world, but doesn’t have any likeness. To be pattern of that Excellency necessitates that humans try to be his example, not his likeness. If his morality isn't miracle, it's possible they will be his likeness and in this case, he isn't their pattern.
 


*. TehranUniversity, Tehran, Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pattern
  • miracle
  • morality
  • likeness
  • example
  1. قرآن مجید
  2. نهج البلاغه
  3. بهشتی، احمد(1389)، اخلاق و تشکیک، عقل و دین، شماره 2، از 13 تا 24
  4. همو(1386)، اخلاق معجزه دوم نبوی، اخلاق حرفه ای در تمدن ایران و اسلام، به اهتمام فرامرز قراملکی و همکاران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول
  5. حافظ قزوینی- غنی(1368)، دیوان اشعار، به اهتمام جربزه دار، تهران، انتشارات اساطیر، چاپ دوم
  6. خوارزمی، تاج الدین حسین(1364)، شرح فصوص الحکم، تصحیح هروی، تهران، انتشارات مولی، چاپ اول
  7. راغب اصفهانی(1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق صفوان عدنان داوودی، بیروت و دمشق، دارالقلم و الدار الشامیّه، الطبعه الأولی.
  8. سبزواری، حاج ملاهادی(1346)، تعلیقات الشواهد الربوبیّه، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، دانشگاه مشهد
  9. صدرالمتألهین(1346)، الشواهد الربوبیّه، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، دانشگاه مشهد.
  10. قمی، الحاج شیخ عباس(1428ق)، مفاتیح الجنان، تعریب السید محمدرضا النوری النجفی، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، الطبعه السادسه
  11. قیصری، داوود بن محمد(1363)، شرح فصوص الحکم، قم، انتشارات بیدار
  12. مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج27، کتابفروشی اسلامیه، بی تا
  13. ــــــــــــــــــ ، ج9
  14. ــــــــــــــــــ ، ج16
  15. ــــــــــــــــــ ، ج3
  16. محی الدین بن عربی(1365ق)، فصوص الحکم، به کوشش ابوالعلاء عفیقی، بیروت، دارالکتاب العربی
  17. مولوی، جلال الدین محمد بلخی(1480)، مثنوی معنوی، تصحیح خرمشاهی، تهران، انتشارات دوستان، چاپ پنجم