نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• روح الله رستگارصفت ¹
• محسن ایمانی ²

¹ دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران دانشکده الهیات

² دانشیار دانشگاه تربیت مدرس و روانشناس،

چکیده

حالات معنوی، حالات الهی و غیرمادی در درون انسان هستند که به شکل عاطفه یا رفتار نمود می­یابند و ممکن است صادق یا کاذب باشند. البته گاه برخی از اختلالات خفیف روانی به حالات معنوی شبیه می­شوند و نیاز به تشخیص افتراقی پیدا می­شود. در اینجا با نگاهی میان­رشته­­ای بر اساس متون اسلامی و روان­شناسی دین و روان­شناسی مرضی و با روش توصیفی-تحلیلی، به معرفی وجوه تمایز اختلال­های روانی (اسکیزوفرنی، افسردگی، تبدیلی، اضطرابی) که با حالات معنوی قابل خلط هستند پرداخته و بیان می­دارد که حالات معنوی صادق تفاوت ماهوی با اختلال­های اسکیزوفرنی، افسردگی، تبدیلی و اضطرابی دارد و شباهتشان جنبه صوری دارد که با مقایسه ویژگی­های آنان با نشانگان اختلال­ها در روان­شناسی مرضی، این مشابهت از بین می­رود؛ زیرا توهم، هذیان و سایر نشانگان اختلال روانی در صاحبان حالات صحیح معنوی وجود ندارد. آنان در پیروی از شریعت و سنت معصومان (علیهم­السلام) کوشا هستند و این امر نقش مهمی در تمییز آن­ها از بیماران روانی دارد. مثلاً کم­خوابی در حالات معنوی بر اثر عبادت و خدمت به خلق ایجاد شده و کم­خوراکی بر اثر مراقبت از شکم برای رعایت اعتدال و نحیف شدن جسم بر اثر روزه همچنین دارندگان حالات صحیح معنوی در عزت نفس و مشکلات مربوط به خواب و خوراک، عاری از نشانگان ابتلا به آن اختلال­ها هستند.

تازه های تحقیق

نتیجه­گیری

حالات معنوی، حالات درونی انسان­ها هستند که به نحوی به امور معنوی صادق  مرتبط هستند و به شکل عاطفه یا رفتار نمود می­یابند. برخی از حالات معنوی، صادق و برخی کاذب هستند. تطابق با ارزش­های دینی یا جامعه و حفظ رشد شخصی، کوتاهی زمان تجربه و عدم اخلال در روابط اجتماعی و شغلی از جمله نشانه­های حالات معنوی صادق است. حالات معنوی ممکن است در اثر خطا با اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، افسردگی یا تبدیلی خلط شوند. اختلال­های اسکیزوفرنی، افسردگی، تبدیلی و اضطرابی با حالات معنوی صادق تفاوت ماهوی دارند و شباهتشان جنبه صوری دارد که با دقت در نشانگان آن اختلال­ها در روان­شناسی مرضی از بین می­رود؛ زیرا توهم، هذیان، کم اشتهایی یا پراشتهایی مرضی، آشفتگی در کلمات، گم­گشتگی در زمان و مکان  و از کار افتادگی بی­دلیل اعضا در بین عارفان الهی وجود ندارد. همچنین دارندگان حالات معنوی صادق، در پیروی از شریعت و سنت معصومان علیهم­السلام کوشا هستند و این امر نقش مهمی در تمییز آن­ها از بیماران روانی دارد.

کلیدواژه‌ها

• معنویت
• روان­شناسی
• تشخیص افتراقی
• اختلال روانی

موضوعات

• اسلامی

عنوان مقاله [English]

Differential Diagnosis of True Spiritual States from Mental Disorders

نویسندگان [English]

• Roohollah Rastgarsefat ¹
• Mohsen Imani ²

¹ A Phd graduate of Quran and Hadith Knowledge, University of Tehran

² Psychologist and associate professor, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

piritual states are Divine and non-material states in human beings that are manifested in the form of emotions or behavior. Some of them are true and others are false. In fact, non-psychotic mental disorders sometimes exhibit similar to spiritual states, thus a differential diagnosis seem to be essential. Here, with an interdisciplinary look based on Islamic texts and psychology of religion and psychopathology and with a descriptive-analytical method, the characteristics of mental disorders which can be confused with spiritual states, i.e. schizophrenia, depression, conversion, anxiety, have been discussed. It is concluded that true spirituality has important differences with the above-mentioned disorders and their similarity is only superficial which will disappear by comparing their characteristics with the symptoms of disorders. That’s because hallucination, and delusion are not found in the life of the people who experience true spirituality. They try their best to obey sharia and the lifestyle of the infallibles. This plays an important role in differentiating them with the mentally disordered people. Shortage of sleep time in the people with true spirituality is caused by worship and service to people, and the change in the amount of food is resulted by the moderation in eating and the slim bodies are due to fasting, but the lack of self-esteem and problems related to sleep and food, as mentioned in specialized psychological diagnosis texts, are not found in the people who experience true spirituality. They are in fact the symptoms of the patients suffering from those mental disorders , and the people experiencing true Islamic spirituality don’t suffer from them.

کلیدواژه‌ها [English]

• spirituality
• psychology
• differential diagnosis
• mental disorders