نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالرحیم فرج زاده ¹
• محمدرضا حبیبی مهر ²
• محسن زارعی ³

¹ دانشجوی دکتری علوم قران و حدیث ، دانشگاه آزاد اسلامی فسا،

² استادیار دانشگاه آزاد اسلامی شیراز(نویسنده مسئول)

³ استادیار دانشگاه آزاد اسلامی کازرون

چکیده

تربیت، یکی از پرکاربردترین واژه‌هایی است که در مکاتب بشری و اسلامی از آن یاد شده است. نظام­های تربیتیِ مبتنی بر دیدگاه بشری، جایگاه تربیت انسان را در محدوده­­ی دنیا و خوب زیستن تعریف می­کنند، اما نظام تربیت اسلامی با نگرش به عالم پس از مرگ خوشبختی و پیشرفت انسان در دنیا را از اهداف تربیت می‌داند. از نگاه علامه طباطبایی کمال، رشد و سعادت انسان در گرو پیروی از دستورات اسلام  است. نظام تربیت اسلامی و بشری با وجود اختلافات در مبانی، دارای نقاط اشتراکی هستند. سؤال پژوهش کنونی که عبارت است از اینکه تعامل بین نظام تربیت بشری و اسلامی با تأکید بر نظریه علامه طباطبایی چگونه محقق می‌شود؟ یافته­های پژوهش، حاکی از آن است که تعامل بین آن دو نظام، ممکن و از ضروریات است. پیشنهاد بر این است که هویت نظام تربیت اسلامی با دیدگاه علامه طباطبایی و همفکران او اصل قرار گیرد و هویت نظام تربیت بشری بر آن مبنا سامان یابد.

کلیدواژه‌ها

• نظام تربیت بشری
• نظام تربیت اسلامی
• علامه طباطبایی
• تعامل

موضوعات

• دین

عنوان مقاله [English]

The Interaction Between the Human Training System and the Islamic Training System According to Philosopher Tabatabai’s Theory

نویسندگان [English]

• abdolrahim farajzadeh ¹
• Mohamadreza Habibimehr ²
• Mohsen Zareie ³

¹ Ph.D. student of Quran and hadith knowledge, The Islamic Azad University of Fasa

² Professor of the Islamic Azad Univesity of Shiraz - (Corresponding Author),

³ Professor of the Islamic Azad Univesity of Kazeroun

چکیده [English]

Training is one of the most common words in humanity and Islamic schools. The human training systems position human training just in this world and just in living well. But, according to the Islamic training system, felicity after death and human improvement in the world are the goals of training. Philosopher Tabatabai believes that perfection, growth, and felicity are the results of obeying Islamic rules. Although there are some fundamental differences between the Islamic training system and the human training systems, there also exist some similarities between them. The main question here is that how an interaction between the human training system and the Islamic training system can take place according to philosopher Tabatabai’s theory. The result is that such an interaction is possible and necessity. This research suggests that the Islamic training system, in the way philosopher Tabatabai and his supporters have propsed, should be used as the base and then the teachings of human training systems be organized by that.

کلیدواژه‌ها [English]

• The human training system
• Islamic training system
• philosopher Tabatabai
• interaction

نتیجه‌گیری

الف- تربیت صحیح، زندگی را بر انسان آسان می‌نماید و تفکر، تعقل و آزادی عمل انسان همواره باعث گردیده که اندیشمندان با توجه به گرایش‌های فکری و یافته‌های ذهنی خود نظرات متفاوتی از تربیت را ارائه دهند.

ب- عدم تجمیع نظرات، به علت اختلاف در مبانی و سلیقه‌ها باعث گردیده، هرکدام از نظام‌های تربیتی به‌طور جداگانه و یا به‌اصطلاح جزیره‌ای، بشر را به سمت‌وسوهای مختلف سوق دهند. غافل از این‌که اشتراکات مکتب اسلامی و بشری می‌تواند بسیاری از نابسامانی‌های و فاصله بین این دو مکتب را به حداقل برساند.

ج- در دیدگاه علامه طباطبایی، نظام تربیت اسلامی به همه ابعاد وجودی انسان از جمله جسم و روح توجه و برنامه تربیتی خاص خود را ارائه داده است، اما نظام تربیت بشری به علت این‌که به عواملی چون فطرت، قلب، عالم پس از مرگ و همچنین ابعاد مختلف روح انسان مانند نفس نپرداخته و یا آن را مبنا قرار نداده، نظامی ناقص است.

د- هدف نظام تربیت اسلامی در دیدگاه علامه، سعادت و بهتر زیستن در دنیا با نگاه به عالم پس از مرگ است. بنابراین نظام تربیت بشری با توجه به نقص آن نمی‌تواند جوابگوی بسیاری از نیازهای بشر باشد و سعادت او را تحقق بخشد.

ه- این پژوهش توانست با استفاده از مشترکاتی چون عقل، پویایی و ضرورت نیاز به تربیت، جهت کمال‌یافتگی که در هریک از دو مکتب (اسلامی و بشری) به نحوی مشاهده می‌شود، بین این دو نظام تربیتی با استفاده از دیدگاه علامه طباطبایی و به شکل زیر تعامل ایجاد کند. برای رسیدن به این مقصود دیدگاه علامه طباطبایی و هم­فکران او (در مورد نظام تربیت اسلامی) اصل قرار گیرد و هویت نظام تربیت بشری به‌طور اعم سامان یابد. توضیح بیشتر این‌که مبانی کلان نظام تربیت اسلامی که بر پایه عقل، قلب، فطرت، روح، عالم پس از مرگ و معرفی الگوی برتر (سیره و سنت نبوی) استوار است، معیار نظام تربیتی قرار بگیرد و ایده‌های عملی، تجربی، انسانی و رفتاری نظام تربیت بشری کاربردی و سامان یابد.