نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
احد فرامرز قراملکی*
علامه حسن بن مطهر حلی فقیه، اصولی، رجال‌شناس، محدث و متکلم مؤثر در تاریخ اندیشة اسلامی است. شهرت وی در این دانشها بر میراث منطقی وی سایه افکنده است. حلی در پژوهشهای منطقی آثار فراوان، بالغ بر بیست اثر، تدوین کرده است. کثرت تألیف اثر منطقی، تبیین می‌طلبد. عوامل گرایش وی به تحقیقات منطقی چیست؟ رقابت کلامی حلی با کسانی چون غزالی، فخررازی، ارموی و کاتبی از سویی، تأثیر ژرف ابنسینا و خواجه طوسی بر وی از سوی دیگر او را به منطق‌پژوهی سوق می‌دهد اما تحلیل دیدگاههای منطقی علامه عاملی ژرفتر را نشان می‌دهد: منطق‌پذیری و عقلانیت تفکر کلامی شیعه.
***
*. استاد دانشگاه تهران
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Problem of reason and religion in the explanation of Allameh Helli’s logical research
چکیده [English]
Ahad Faramarz Qaramaleki*
Abstract
Allameh Hasan Ibn Motahhar-e Helli is a jurist (in Mohammedan law), Osooli, expert in science of Rejal, narrator of traditions (mohaddes) and effective theologian in the history of Islamic thought. His reputation in these sciences has shadowed his logical heritage. Multiplicity of his logical works should be explained. What are his tendency factors to the logical research? On the one hand, his theological challenge with persons as al-Ghazali, Fakhr-e Razi, Ormavi, Katebi and the other hand, Avicenna and Khaje Toosi’s profound influence on him led him to logical research; but analysis of his logical viewpoints indicates a more profound factor: logicality and rationality of theological thought of shi’ah.
*. TehranUniversity, Tehran, Iran
" title="">*. PHD Candidate in Philosophy,TehranUniversity,Tehran,Iran Ghafoori_n@yahoo.com
کلیدواژه‌ها [English]
- Key words: Helli
- logical research
- Toosi
- Fakhr-e Razi
- Fundamentalism
- natural proposition
کتابنامه
ـ اشمیتکه زابینه، اندیشههای کلامی علامه حلی، ترجمه احمد نمایی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1378.
ـ ابنسینا، الاشارات و التنبیهات، به اهتمام محمود شهابی، انتشارات دانشگاه تهران، 1339.
ـ ابنسینا، الاشارات و التنبیهات مع شرح المحقق، به اهتمام محمود شهابی، قم، 1337.
ـ انصاری، محمد بن جابر، تحفةالسلاطین، تصحیح: فرامرز قراملکی، احد، میراث مکتوب، 2جلد، 1386.
ـ برخورداری، زینب، «تطور تاریخی تفسیر گزاره حملی از حیث موضوع»، مقالات و بررسیها، ش 78، تاریخ 1384، ص 32-49.
ـ جاهد، محسن، فرامرز قراملکی، احد، «قطبالدین رازی و معمای مجهول مطلق»، اندیشه فلسفی، شماره 2، 1384.
ـ حلی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر، کشفالمراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسنزاده آملی، قم، موسسه نشر اسلامی، 1417 ق.
ـ همو، الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید، قم: بیدار، 1363 ش.
ـ همو، الاسرار الخفیة فی علوم العقلیة، تحقیق مرکزالابحاث و الدراسات الإسلامیة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه قم، چاپ اول، 1379 ش.
ـ همو، القواعد الجلیة فی شرح الرسالة الشمسیة، تحقیق فارس حسون تبریزیان، قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ اول، 1412 ق.
ـ همو، مراصد التدقیق و مقاصد التحقیق، به اهتمام محمد غفورینژاد، پایاننامه تحصیلات تکمیلی به راهنمایی عبدالله نورانی، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، 1382.
ـ رازی، فخرالدین، المحصل در: طوسی، تلخیص المحصل، به کوشش عبدالله نورانی، تهران، 1359.
ـ سیوری حلی، جمالالدین مقداد، ارشاد الطالبین الی نهجالمسترشدین، به اهتمام سید محمود مرعشی، قم، 1405.
ـ فرامرز قراملکی، احد، مظهر قراملکی، علی،الگوی علمشناسی اصولیان، مقالات و بررسیها، شماره (3) 75، 1383.
ـ طوسی، نصیرالدین، شرح الاشارات، 3 ج، المطبعة آرمان، الطبع الثانی، 1403 ه .ق.
ـ مظفر، محمدرضا، المنطق، قم، فیروزآبادی، 1408 ق.
)