نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد حسن یعقوبیان

استادیار دانشگاه قرآن و عترت اصفهان

چکیده

 
روح القدس یکی از مباحثی است که هم به لحاظ درون دینی در مباحث قرآنی و روایی مورد توجه است و هم به لحاظ برون دینی قابل مقایسه تطبیقی است. در این مقاله، سعی شده است تا ماهیت آن به هر د÷و لحاظ واکاوی شود. در این راستا چهار دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه غالب مفسران این است که روح القدس همان جبرئیل و در واقع از سنخ فرشتگان است. دیدگاه فلسفی نیز روح القدس را همان جبرئیل می‌داند و این دو را با عقل فعال یکسان می‌انگارد. دیدگاه روایات اما، روح القدس را مخلوقی مغایر و بزرگتر از فرشتگان می‌داند. روح القدس در مسیحیت، یکی از اقانیم ثلاثه است که دارای صفات الوهی است. با نقد و بررسی این دیدگاه‌ها به این نتیجه می‌رسیم که روح القدس غیر از جبرئیل و عقل فعال فلسفی است و همچنین، فاقد صفات الوهی است. بلکه مخلوقی بیش نیست که کارش افاضه علمی به انبیاء و تسدید عملی آنان است. و اقسامی دارد که یکی روح القدس مشترک میان اولیا و اوصیاء است و دیگری، مخصوص پیامبر اسلام9 و ائمه: می‌باشد.
 


محمد حسنیعقوبیان*استادیار دانشگاه قرآن و عترت اصفهان

تازه های تحقیق

نتیجه

در مجموع، در باب ماهیت روح القدس، بدین جا می‌رسیم که روح القدس غیر از جبرئیل است و جبرئیل غیر از عقل فعال است. و این که روح القدس خداوند یا دارای صفات الوهی نیست. بلکه مخلوقی مجرد و از عالم ملکوت است که کارش افاضه علمی و تسدید عملی انبیاء و ائمه بوده و هست.

از این رو، دیدگاه مفسران، که تنها به به دو آیه توجه داشته و دیگر مباحث را از یاد برده است، قابل نقد است. فلاسفه نیز با پیروی از مفسران و در ادامه تطبیق ناهمسان، عقل فعال را روح القدس پنداشتند. البته، دیدگاه فیلسوفان و عرفای متاخر در باب تقسیم روح القدس به اعلی و ادنی و طرح بحث عقل قدسی و فیوضات الهامی، قابل تامل و عنایت است.دیدگاه مسیحیت نیز، اگرچه ریشه‌ای صحیح و الهی داشته است؛ اما دچار تحریف و انحراف شده است.

اما به کمک روایات متوجه می‌شویم که ماهیت روح القدس چیست و چه اقسامی دارد. «الروح» و «روحا من امرنا» در آیات قرآن نیز، معنای خود را در روح القدس مخصوص پیدا می‌کنند.

عقل و نقل نیز در کنار یکدیگر، نشان می‌دهند که دیگر انسان‌ها نیز به سهم خود می‌توانند از تاییدات و فیوضات روح القدس بهره مند شوند. تایید روح القدس در اسلام و تعمید در روح القدس در مسیحیت، دال بر همین نکته هستند. کسب فیوضات آن هم، نیازمند آمادگی اکتسابی در پاک نگه داشتن قلب دارد.

کلیدواژه‌ها

• روح القدس
• جبرئیل
• عقل فعال

عنوان مقاله [English]

Analysis and studying of the holy ghost nature in religion and wisdom point of view

نویسنده [English]

• MOhammadhasan Yaghobiyan

یعقوبیان*

چکیده [English]

 The holy ghost is one of debates considered as inter-religion in fluential and koran's discussions and according to intra-religion aspect it's comparative. In this study, we try to analyze it from two views. Most of commentators, point o view is that Rouh- Al-Ghodos is Gabriel and in fact it's from Angels' kind. Philosophical aspect Knows Rouh- Al-Ghodos the same as Gabriel and equal them in active intellect. Narrations point of view knows the holy ghost separated and more bigger than other creations. In Christianity, the holy ghost is one of the triple letters who has divine traits. By criticizing and studying all these aspects, we conclude that Rouh- Al-Ghodos isn't Gabriel and it's apart from philosophical active intellect and of course it doesn't have divine traits. He's nothing except a creation that his job is to knowledge emanate and setting a right to prophets. It has some parts which is one holy ghost common between prophets and saints and the other one is just for Islam prophet and A’eme (peace be upon them).

Muhammad hasan Ya'ghoobian*


*.The university of Quran and Etrat , Esfahan, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

• The holy ghost
• Gabriel
• active intellect