نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدرسی معارف اسلامی ، دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

قرآن به عنوان وحی آسمانی مشتمل بر موضوعات متعدد است که در مواردی متصدی تبیین امور و گاه در مقام تفصیل امور متشابه از یکدیگر است. نوشتار پیشِ رو رویکرد ملاصدرا در باب قلمرو و جامعیت قرآن را با روشی نقلی - برهانی بررسی کرده و به این نتایج رسیده است: از دیدگاه ملاصدرا، همه امور به نحوی در قرآن مذکور است؛ حال یا صریحاً و یا اینکه مقوّمات، اسباب، مبادی و غایتش در قرآن آمده است. البته فهم همه علوم قرآن مختص به افرادی است که توفیق مفارقت از تعلقات مادی نصیب آنان شده است. همین ویژگی است که تبیین معارف و علوم قرآنی را متوقف بر وساطت رسول الله و ائمه (ع) می کند. ملاصدرا معتقد است همانطوری که انسان‌ها دارای مراتب وجودی مختلفند، قرآن نیز مشتمل بر مراتب و بواطن متعددی است و مراتب وجودی انسان‏ها در میزان فهم و درکشان از علوم قرآن تأثیر گذار خواهد بود. ملاصدرا در باب جامعیت و قلمرو قرآن، قائل به تفصیل است و قرآن را مشتمل بر دو بخش؛ ظاهر و باطن دانسته است. او در بخش ظاهر قائل به جامعیت اعتدالی و در بخش باطن قائل به نظریه حداکثری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying of Mollasadra's view about the thoroughness of Qoran

نویسندگان [English]

  • ebrahim noei 1
  • mojtaba jalali 2

1 گروه مدرسی معارف اسلامی ، دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 n.

چکیده [English]

 The Koran as numerous topics , including the divine truth is that in some cases, the state affairs and sometimes in detail of homologous of each other. the main research question how the Sadriddin approach in the territory and universality of the Koran , which quantifies the discursive way . of the findings , pointing out that these points of view , but he is not Sadruddin , furniture , entry and its ends in the Koran is understanding of science and all the Koran dedicated to the people of the material interests and separation based on this explanation of Education and Science Koranic enclosed stopped on mediation Rasool God and imams , from the perspective of the Sadriddin as humans have much different , though , are also on the Koran contains far and are numerous and human existence in the understanding of science and understand the Koran is pretty impressive . Sadriddin from the inference that he would be in the Koran and territory integrity , with respect to the length and the Koran consisted of two parts : the appearance and know that seemed to appear in the comprehensive eatedali and in the bottom with respect to the maximum theory .
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Koran
  • Territory
  • Sadruddin
  • Human
  • though
 قرآن مجید
 1. ابن کثیر، اسماعیل بن عمرو، (1419 ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دار الکتب العلمیة (منشورات محمدعلی بیضون).
 2. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414 ق)، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
 3. ایازی، سیدمحمد علی، (1380 ش)، جامعیت قرآن، چاپ3، رشت، کتاب مبین.
 4. حر عاملی، محمد بن حسن،(1418ق)، الفصول المهمه فی اصول الائمه، تحقیق محمد بن محمد حسین قائینی، [بی جا]، انتشارات موسسه معارف اسلامی امام رضا .
 5. خمینی روح الله، (بی تا)، تفسیر سوره حمد، تهران، نشر حزب جمهوری اسلامی.
 6. دروزة، محمد عزت، (1383 ق)، التفسیر الحدیث، قاهره، دار إحیاء الکتب العربیة.
 7. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412 ق)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم و الدار الشامیه.
 8. شاطبی، ابو اسحاق،(بی تا )، الموافقات فی اصول الشریعة، بی جا، دار المعرفه.
 9. زرک‍ش‍ی‌، م‍ح‍م‍دب‍ن‌ ب‍ه‍ادر،(, ۱۴۲۱ق)،ال‍ب‍ره‍ان‌ ف‍ی‌ ع‍ل‍وم‌ ال‍ق‍رآن‌، ب‍درال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍دب‍ن‌ ع‍ب‍دال‍ل‍ه‌ ال‍زرک‍ش‍ی‌؛ خ‍رج‌ ح‍دی‍ث‍ه‌ و ق‍دم‌ ل‍ه‌ و ع‍ل‍ق‌ ع‍ل‍ی‍ه‌ م‍ص‍طف‍ی‌ ع‍ب‍دال‍ق‍ادر ع‍طا، ب‍ی‍روت‌ : دارال‍ف‍ک‍ر.
10. شبستری، محمد مجتهد، (1379)، نقد قرائت رسمی از دین ، چاپ چهارم ،(بی جا)،نشر طرح نو.
11. صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، (1360 ق)، اسرار الآیات، تهران، انجمن حکمت و فلسفه.
12. ____________، (1981 م)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، چاپ سوم، بیروت، داراحیاء التراث.
13. _____________، (1383)، شرح أصول الکافی (صدرا)، چاپ اول، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
14. _____________، (1366)، تفسیرالقرآن الکریم، چاپ دوم، قم، انتشارات بیدار.
15. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، (1404 ق)، عیون اخبار الرضا، تحقیق شیخ حسین اعلمی، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات.
16. صفار، محمد بن حسن، (1404 ق)، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم،چاپ دوم، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
17. طباطبایی، محمدحسین، (1417 ق)، المیزان فی تفسیرالقرآن، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم.
18. طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
19. طنطاوی، جوهری، (بی تا)، الجواهر فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالفکر.
20. غزالی، محمد بن محمد، (1985 ق)، جواهر القرآن، تحقیق محمد رشید رضا القبانی، بیروت، دار إحیاء العلوم.
21. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1409 ق)، العین، تحقیق دکتر مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، چاپ دوم،بی جا، موسسة دار الجهره.
22. فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى،(1406 ق) الوافی، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین على علیه السلام.
23. _____________، (1415 ق)،تفسیر الصافى، تهران، انتشارات الصدر.
24. قرشی، سید علی اکبر، (1371)، قاموس قرآن، چاپ ششم، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
25. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، (1407 ق)، الکافی، چاپ چهارم ، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
26. گروه مترجمان، (1360)، ترجمه مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، چاپ اول، تهران، انتشارات فراهانی.
27. مجلسى، محمدتقى بن مقصودعلى،(1406 ق)، روضةالمتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (ط – القدیمة)، ، قم، مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
28. مصطفوی، حسن، (1360)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
29. مطهری، مرتضی، (1385) مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، انتشارات صدرا.
30. معرفت، محمد هادی، (1428)، التمهید فی علوم القرآن، قم، موسسه فرهنگی تمهید.
31. مکارم شیرازی، ناصر، (1374)، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
32. موسوی همدانی سید محمد باقر، (1374)، ترجمه تفسیرالمیزان، چاپ پنجم،قم، دفترانتشارات اسلامی جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم.
33. زمخشرىمحمود،( 1407 ق)،الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل،چاپ سوم، بیروت، دارالکتاب العربی .
34. مقالات
35. ایازی، سیدمحمد علی، (1424 ق)، مبدأ شمولیه القرآن و احاطته: المعی و الدلالات و الاشارات، مجله الحیاه الطیبه، شماره 13.
36. بازرگان، مهدی، «آخرت و خدا، هدف بعثت انبیا»، (1374)، مجله کیان، شماره 28.
37. جشنی، ماشاء الله؛ خدمتکار، خدیجه، «بررسی قلمرو جامعیت قرآن در نگرش تفسیری فخر رازی و آلوسی بغدادی»، (پاییز 1389)، الهیات تطبیقی، شماره 3، صص69 تا 88.
38. جوادی آملی، عبدالله،(1367)،دیدگاه‌های محتلف در تفسیر قرآن، در سیر عرفان و فلسفه در جهان اسلام؛ مجموعه مقالات سومین کنگره فرهنگی اسفند 1363، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
39. سروش، عبد الکریم، «فربه‌تر از ایدئولوژی»(1384)، فصلنامه پژوهش‌های قرآنی، شماره 39.
40. کریم پور قراملکی، علی، «قلمرو قرآن»، (1382)، مجله پژوهش‌های قرآنی، شماره 36 -35.
41. ناصح، علی احمد؛ اسفندیاری، فرزاد، «بررسی تطبیقی نظریه جامعیت قرآن از منظر تفسیر المیزان»، (پاییزو زمستان 1394)، دو فصلنامه دانشگاه قم، شماره 2، صص33- 54.
42. سایر منابع
43. ایازی،سید محمد علی،(1392)،فقه پژوهی قرآنی؛ درآمدی بر مبانی نظری آیات الاحکام، قم، بوستان کتاب
44. سیاح، احمد،(۱۳۷۰)،فرهنگ بزرگ جامع نوین ، تهران، کتاب فروشی اسلام.
45. سیوطی، جلال الدین، (1392)، الإتقان فی علوم القرآن، مترجم: سید مهدی حائری قزوینی، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، چاپ 11، تهران امیرکبیر.
46. شفیعی، علی، پژوهشی در مورد قلمرو انتظار از قرآن، بی جا ،بی تا، بی نا.
47. صدری افشار، غلامحسین؛ نسیرین حکمی؛ نسترن حکمی، (2004م)، فرهنگ فارسی امروز، چاپ سوم، تهران، فرهنگ معاصر.
48. محمدی ری شهری ،محمد،(1391)، شناخت‌نامه قرآن قرآن بر پایه قرآن و حدیث، بی‌جا، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث.