نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
3 دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
وهابیت جریانی فکری سیاسی است که در قرن اخیر ظهور کرده است. این جریان دیدگاههای نوظهوری در برداشت از قرآن داشته و مانند هر مکتب فکری بر مبانی و پیشفرضهایی تکیه دارد و نخستین گام برای بررسی درستی یا نادرستی یک نحله فکری، تحلیل و نقد مبانی آن است. این مقاله با هدف مشخص کردن میزان اعتبار پیشفرضهای وهابیت با محوریت اندیشه های علامه طباطبائی (ره) در تفسیر المیزان به بررسی مبانی عقاید وهابیت پرداخته و به این نتیجه دست یافته که وهابیت با اعتقاد به حجیت مطلق ظواهر قرآن و حجیت بخشیدن به خبر واحد صحابه و تابعان در عقاید و عقل ستیزی و انکار مجاز، و نیز با برداشت اشتباه از معانی توحید و شرک و عبادت مسیر بیراهه را پیموده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Critique of the Basics of Wahhabism Thoughts with an Emphasis on Allamah Tabataba'i's Perspectives in the Interpretation of Al-Mizan
نویسندگان [English]
- kavous roohi 1
- - - 2
- - - 3
1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
3 دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
چکیده [English]
Wahhabism is a political-intellectual stream that has emerged in the last century. This trend has emerged from the perspective of the Qur'an and, like any school of thought, relied on the basics and assumptions, and the first step is to survey of the correctness or inaccuracy of a thought, analysis, and critique of its foundations. In an attempt to determine the validity of the Wahhabism pretexts based on Allamah Tabataba'i (RA)'s ideas in the commentary of al-Mizan, this paper examines the foundations of Wahhabism's beliefs and concluded that Wahhabism, by believing in the absolute authority of the appearances of the Qur'an and the empowerment the single message of the Companions and Follower of the believes and the Confrontation of wisdom and the metanymy Denial, as well as with the misunderstanding of the meanings of monotheism, polytheism and worship, has gone astray.
کلیدواژه‌ها [English]
- Wahhabism
- Allameh Tabatabai
- Commentary on al-Mizan
1. قرآن کریم
2. ابناثیر، مبارک بن محمد. (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. قم.
3. ابنتیمیه، احمدبن عبدالحلیم. (بی‌تا). رسالة التدمریة. http://waqfeya.com
4. ــــــــــــــــــ . (1384ق). الفتاوی الکبری. قاهره: دارالکتب الحدیثة.
5. ــــــــــــــــــ. (1392ق). العقیدة الحمویة الکبری. بیروت: دارالکتب العلمیة.
6. ــــــــــــــــــ. (1401ق). العبودیة. تحقیق: علی بن حسن. جدّه: مکتبة دارالوصالة.
7. ــــــــــــــــــ. (1403ق). مجموعة الرسائل و المسائل. تخریج و تعلیق: محمدرشید رضا. بیروت: دارالکتب العلمیة.
8. ــــــــــــــــــ. (1406ق). منهاج‌السنّة. تحقیق: محمد رشادسالم. ریاض: جامعة الإمام محمدبنسعود الإسلامیّة.
9. ــــــــــــــــــ. (1411ق). درء تعارض العقل و النقل. محقّق: محمد رشادسالم. عربستان: جامعة الإمام محمد بنسعود الإسلامیة.
10. ــــــــــــــــــ. (1416ق). کتاب الإیمان. بیروت: دارالکتب العلمیّه.
11. ــــــــــــــــــ. (بی‌تا). مجموع فتاوی. جمع و ترتیب: عبدالرحمن بن محمد. مغرب: مکتبة العارف.
12. ابنحجر عسقلانی. (1402ق). فتحالباری بشرح صحیح البخاری. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
13. ابنعبدالوهاب، محمد. (1426ق). کتاب التوحید. ریاض: الرئاسة العامّة للبحوث و الفتاء.
14. ــــــــــــــــــ. مجموعة مؤلّفات. ریاض: جامعة الإمام محمد بنسعود. (www.islamspirit.com)
15. ابن‌عثیمین، محمد. (بی‌تا). الأصول من علم الأصول. ریاض: دار ابن‌جوزی.
16. ابن‌قیّم الجوزیة، محمد. (1408ق). الصواعق المرسلة فی الرّد علی الجهمیة و المعطّلة. محقّق: علی بن محمد الدخیل الله. ریاض: دار العاصمة.
17. ــــــــــــــــــ. (1408ق). زاد المعاد فی هدی خیر العباد. بیروت: مؤسّسة الرّسال.
18. ــــــــــــــــــ. (1412ق). مختصر الصواعق المرسلة. تحقیق: سید ابراهیم. قاهره: دار الحدیث.
19. ابنمنظور، محمد. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دارالفکر.
20. آخوند خراسانی، محمدکاظم. (بی‌تا). کفایة الأصول. قم: مؤسّسة آلالبیت × لإحیاء التراث.
21. اشقر، عمر سلیمان. (1405ق). اصل الاعتقاد. دار السلفیة.
22. البانی، محمد ناصرالدّین. (الف بی‌تا). فتاوی. بیروت: دار الجبل.
23. ــــــــــــــــــ. (ب بی‌تا). وجوب الأخذ بحدیث الآحاد فی العقیدة و الرد علی شبه المخالفین. www.waqfeya.com.
24. آل‌شیخ، عبدالرحمن بن حسن. (1421ق). فتح المجید فی شرح کتاب التوحید. المملکة العربی السعودی: وزارة الشؤون الإسلامیة و الأوقاف و الدعوة و الإرشاد.
25. بن باز، عبدالعزیز بن عبدالله. (1416ق). مجموع فتاوی و مقالات متنوعة. ریاض: دارالوطن.
26. ــــــــــــــــــ. (بی‌تا). مجموع فتاوی. جمع و طبع: محمد بنسعد شویعر، (www.alifta.com).
27. جبرین، عبدالله بن عبدالرحمن. (1408ق). اخبار الآحاد فی الحدیث النبوی حجتها، مفادها، العمل بموجبها. ریاض: دار طیبة.
28. جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407ق). الصحاح. تحقیق: احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دارالعلم للملایین.
29. خمیس، محمد بن عبدالرحمن. (1425). شرح الرسالة التدمریة. ریاض: دار أطلس الخضراء.
30. خویی، ابوالقاسم. (بی‌تا). البیان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسّسة احیاء آثار الإمام الخویی.
31. ذﻫﺒﯽ، محمدحسین. (بی‌تا). ﺍﻟﺘﻔﺴﻴﺮ ﻭ ﺍﻟﻤﻔﺴﺮﻭﻥ. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
32. راغب اصفهانی، حسین. (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. تحقیق: داوودی/فوان عدنان. بیروت: دار القلم.
33. سبحانی: عفر. (بی‌تا). بحوث فی الملل و النحل. قم: مؤسّسة النشر الإسلامی.
34. سید مرتضی، علی بن حسین. (1405ق). الرسائل. قم: دارالقرآن.
35. شنقیطی، محمدامین. (بی‌تا). منع جواز المجاز فی المنزّل للتعبّد و الإعجاز. بیجا: دارالعالم الفوائد.
36. صغیر، محمدحسین علی. (1420ق). مجاز القرآن. بیروت: دارالمورّخ العربی.
37. صنعانی، محمد بن اسماعیل. (بی‌تا). تطهیر الاعتقاد. ریاض: الرئاسة العامّة للبحوث العلمیة و الافتاء.
38. طباطبایى، محمّدحسین. (1393ق). المیزان. بیروت: مؤسّسة الاعلمى للمطبوعات.
39. فیروز آبادی، محمد. (۱۴۱۵). القاموس المحیط. بیروت: دار الکتب العلمیة.
40. قرشی، علیاکبر. (1371ش). قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
41. مصطفوی، حسن. (1368ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
42. معرفت، محمد هادی. (1376). «تأویل از دیدگاه علامه طباطبایی». پژوهش های قرآنی، شماره 9ـ10.
43. هلالی، سلیم. (1408ق). الأدلّة و الشواهد علی وجوب الأخذ بخبر الواحد فی الاحکام و العقائد. بیروت: دارالصحابه.
)