نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

محسن ایزدی[1]
شناخت روح همواره از مسائل بسیار مهم در معارف الهی و همچنین معارف بشری بوده است. بر اساس آیات قرآن کریم و روایات معصومین ^ ،حقیقت انسان عبارت است از روح مجرد او. اگرچه عرفاء از طریق مکاشفات عرفانی و فلاسفه هم از طرق عقل فطری توانسته‏اند به شناخت‏های مهمی درباره روح دست یابند، اما بی‏تردید یافته‏های آنها تحت تأثیر آموزه‏های دینی نیز بوده است. برای شناخت روح می‏توان از دست‏آوردهای علومی مانند فراروان‏شناسی و فیزیولوژی نیز استفاده نمود. فراروان‏شناسی اعمال خارق‏العاده انسان را بررسی می‏کند و علومی مانند فیزیولوژی و مغز و اعصاب، عملکرد بدن و مغز را مورد مطالعه قرار می‏دهند که می‏توان در تحلیل مسأله «رابطه نفس و بدن» از نتایج حاصل از این علوم استفاده نمود.
 


[1] . عضو هیأت علمی دانشگاه                                                            mohseneizadi@yahoo.com

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An introduction to soul cognition in divine and human thought

چکیده [English]

 
Mohsen Izadi[1]
The cognition of soul always has been the most important problems in Divine and also human thought. According to Quran and tradition the fact of man is his soul. Although the sufies by intuition and philosophers by innate ration could gain some important cognition about soul, but undoubtedly their teachings has been influenced by religious teachings. We can also know the soul by sciences such as parapsychology and physiology. The parapsychology studies human meta - natural actions and physiology and neurology study body and brain which output can be used in mind-body problem.
 


1. Qom university - Qom - Iran.                                                                mohseneizadi@yahoo.com

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soul- Qoran- tradition –gnosis –philosophy
  • parapsychology – physiology

نتیجه گیری

 از منظر دینی انسان جایگاه رفیعی دارد و لذا انسان‌شناسی از جهات متعددی بر معارف دیگر اولویت می‌یابد. حقیقتی که جایگاه انسان و در نتیجه اهمیت شناخت او را برتری و ارتقاء بخشیده، روح مجرد وی است. از این رو در قرآن کریم و روایات معصومین^ نکات گهرباری دربارهٔ حقیقت روح، اهمیت شناخت آن و برخی صفات آن بیان شده است.

علاوه بر منبع مبرّای از خطای وحیانی و روایی ـ که معتبرترین منبع برای شناخت روح انسان هستند ـ معارف عرفانی و فلسفی نیز حاوی نکات دقیق و عمیقی در تبیین و تحلیل روح انسان هستند. اگرچه بیشتر مکاتب فلسفی و عرفانی تأمّلات و تنبّهات معتنابهی در معرفت نفس داشته‌اند اما، در این میان، یافته‌های مولوی در عالَم عرفان و ملاصدرای شیرازی در قلمرو فلسفه بسیار حائز اهمیتند. برای پی‌بردن به زوایای پیدا و پنهان روح ـ بویژه نحوه ارتباط آن با بدن ـ می‌توان از دست‌آوردهای علوم دیگر نظیر فراروان‌شناسی، فیزیولوژی و مغز و اعصاب نیز مدد جست.

قرآن کریم
1 ـ الآمدی، (1379)، عبدالواحد‌‌بن‌محمد، غررالحکم و دررالکلّم، ، تهران، نشر فرهنگ اسلامی
3ـ ابن عربی محیی الدین، (1378)، فصوص‌الحکم، شرح حسن زاده آملی، تهران، فرهنگ و ارشاد.
4ـ ارسطو، (1366)، درباره‌ی نفس‌، ترجمه‌ و تحشیه‌ علیمراد‌ داوی‌، تهران، انتشارات‌ حکمت‌.
5- ایزدی، محسن، (1387 الف)، رابطه نفس و بدن و رهیافت‏ها موفق و ناموفق در آن (اندیشه دینی- 28)
6_  ______________، (1387 ب )، فلسفه ذهن (مقدمه مترجم)، شیراز، انتشارات، نوید
7- باربور، ایان، 1362، علم و دین، ترجمه‌ی بهاءالدّین خرّمشاهی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، تهران،
8- حسن‌زاده آملی، حسن (1386)، شرح اشارات و تنبیهات، ج 1، قم، انتشارات آیت اشراق
9 - خاتمی، محمود، 1381، آشنایی مقدّماتی با فلسفه ذهن، جهاد دانشگاهی، تهران،
10- خامنه‌ای، سیّد محمد، 1380، سیر حکمت در ایران و جهان، تهران،بنیاد حکمت اسلامی صدرا،
11-خرمشاهی، بهاءالدین، 1379، مقدّمه‌ی «روح و دانش جدید»، واتسن و دیگران، ترجمه‌ی محمدرضا غفاری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
12- سبزواری، ملا هادی، 1369، شرح غررالفرائد، به اهتمام مهدی محقق، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،
13- الشیّرازی، صدرالدّین محمد، 1981، الاسفار‌الاربعة، بیروت، دار احیاء التّراث العربی،
14-  الطباطبائی، محمدحسین، بی‏تا، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، منشورات جامعة المدرسین،
15- طهماسبی، محمدرضا، 1385، رهیافتهای بنیادین در هوش مصنوعی، تهران،نشریه حکمت و فلسفه دانشگاه علامه طباطبای، شماره 6،
16-  کاپلستون، فریدریک، 1368، تاریخ فلسفه ج 1، ترجمه‌یسید جلا‏الدین مجتبوی، تهران، سروش،
17- لاکوست، ژان، 1375، فلسفه در قرن بیستم، ترجمه‌ی رضا داوری، تهران، سمت،
18-  لایکن، ویلیام جی، 1383، فلسفه‌ی نفس (نگرش های نوین در فلسفه)، ترجمه‌ی امیر دیوانی، تهران، سروش
19-________،1381،  کارگردگرایی (فلسفه نفس)، ترجمه‌ی امیر دیوانی، تهران، سروش، تهران،
20-  مجلسی، محمد باقر، 1404، بحار‌الانوار، ج58، بیروت، مؤسّسة الوفاء،
21-  محمدی ری شهری، محمد، 1362، میزان‌الحکمة، ج4، قم، مکتب الاعلام الاسلامی،
22-  مولوی، جلال‌الدین، بی‏تا، مثنوی معنوی،از چاپ رینولدالین نیکلسون، بی‏جا، نشر طلوع،
23- هارت، ویلیام دی، 1381، فلسفه‌ی نفس، ترجمه‌‌ی امیر دیوانی، تهران، سروش