نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
سعید بهشتی*
مسعود قریب**
در فرهنگ اسلامی، دعا و راز و نیاز با خداوند از اهم واجبات و مورد تاکید فراوان می‌باشد. پژوهشگران در این پژوهش که از نوع «بنیادی» و «نظری» است ابتدا به مفهوم دعا می‌پردازد و آ‌ن را «خواندنِ همراه با خواست و طلب» می‌دانند. سپس ضرورت دعا را مورد مداقّه قرار داده و در گام سوم، مراتب دعا را بیان می‌دارد.
در مرحله بعد نقش دعا در تربیت انسان از چهار جنبه مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر حاصل شده است:
از جنبه اخلاقی؛ دعا کننده باید توجه خود را از غیر خدا قطع نموده، خلوص نیت را لحاظ کند و همچنین از رذائل اخلاقی مبرّی و به صفات پسندیده الهی آراسته گردد.
از بعد اجتماعی؛ دعا کننده برای تسریع در اجابت دعا باید اولاً، دعای بر دیگران را بر حاجت خود مقدم دارد. ثانیاً، به دعای جمعی و گروهی همت گمارد.
از جنبه عاطفی؛ دعا کننده باید احساسات خود را به خداوند، پیامبر و اهل بیت او (صلوات الله علیهم اجمعین) ابراز نموده و نیز از استغفار نسبت به معاصی خود غفلت نورزد.
واز جنبه جسمانی؛ انسان دین‌دار باید بهترین کلید حل امراض جسمانی و روانی و رفع اضطراب‌های زندگی را در راز و نیاز با پروردگار و «دعا درمانی» بداند.
* دانشیار و مدیر گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی
** کارشناس ارشد فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The effect of prayer in training of human from the viewpoint of Quran and Infallibles
چکیده [English]
Saeed Beheshti*
Masoud Gharib**
In Islamic culture, invocation and prayer by God has been emphasized and it is necessary. This research wants theoretically and fundamentally to answer the main question “what is an effect of prayer in education of people Quran and inferable words` point of view?” by library manner and note taking of religious texts for analyzing them.
Researcher firstly pays attention to the meaning of prayer and knows that it is with request. Then he considers the necessity of prayer, and in third step, explains the rank of prayer that divided into four dimensions such as physical requirements, solving the problems, discharging eschatological tortures and the acceptance of innate requirements of people.
In next step, the effect of prayer in training of human has considered in four stages and its results are as following:
From a behavior viewpoint, worshiper should be forgotten any bodies except God and be honesty and away from evil attributes too and have divine attributes.
From social viewpoint, worshiper for the acceptance the prayer should first prioritize the prayer to others in spite of own prayer and second, pay attention to prayer with group.
From an emotional viewpoint, worshiper should be shown own feeling in the beginning of prayer by God`s praise then shown own love to the Prophet and the prophet’s families by benediction upon the Prophet and also seeking forgiveness from God.
From physical viewpoint, religious people should pay attention to treatment with prayer by preventing and treatment with drugs and the best key for solving mental and physical diseases and eliminating life`s anxieties are prayer of God.
* Allameh Tabatabaee University, Tehran, Iran
** MA in the philosophy of Islamic education and training
کلیدواژه‌ها [English]
- Quran
- Infallibles
- Prayer
- Training
- acceptance
- قرآن مجید.
- ابن‌فهد حلی، احمدبن‌محمد. (1375). آیین بندگی و نیایش (عده الداعی). ترجمه حسین غفاری. قم: بنیاد معارف اسلامی.
- احمدی، حسین. (1377). دعا و تربیت. تهران: تزکیه.
- اسماعیلی، علی و بیابانگرد، اسماعیل. (1382). آمار و روش تحقیق. تهران: سنجش.
- الطبرسی، حسن‌بن‌فضل (1365). مکارم‌الاخلاق. ترجمه سیدابراهیم میرباقری. تهران: فراهانی.
- برازش، علیرضا. (1374). قرآن صاعد. تهران: امیرکبیر.
- بهشتی، سعید. (1386). آیین خردپروری (پژوهشی در نظام تربیت عقلانی، بر مبنای سخنان امام‌علی7 ). تهران: مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد‌بن‌محمد. (1381). تصنیف غررالحکم و دررالکلم. ترجمه مصطفی درایتی. مشهد: ضریح آفتاب.
- جعفری، محمد تقی. (1379). سه شاعر (سعدی، حافظ، نظامی). تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
- جوادی آملی، عبدالله. (1385). تسنیم: تفسیر قرآن کریم. قم: اسراء.
- حر عاملی، محمدبن‌حسن. (1378). کلیات حدیث قدسی (جواهرالسنیه). ترجمه زین‌العابدین کاظمی خلخالی. تهران: دهقان.
- حسینی دشتی، سیدمصطفی. (1379). معارف و معاریف: دائره‌المعارف جامع اسلامی. تهران: مؤسسه فرهنگی آرایه.
- خرمشاهی، بهاءالدین. (1377). دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی. تهران: دوستان [و] ناهید.
- داودی، محمد (1387). سیره تربیتی پیامبر9و اهل بیت: (جلد سوم: تربیت اخلاقی). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- دهخدا، علی‌اکبر. (1351). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
- ساروخانی، باقر. (1371). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- سیف، علی‌اکبر. (1380). روان‌شناسی پرورشی. تهران: آگاه.
- صدوق.محمدبن علی. (بی‌تا). خصال. ترجمه سیداحمد فهری زنجانی. تهران: انتشارات علمیه اسلامی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین. (بی‌تا). تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- طبرسی، احمدبن‌علی. (1381). احتجاج. ترجمه بهراد جعفری. تهران: اسلامیه.
- طبرسی، علی‌بن‌حسن. (1374). مشکوه‌الانوار. ترجمه عزیزالله عطاردی. تهران: عطارد.
- طبرسی، فضل‌بن‌حسن. (1390 هـ .ق). زندگانی چهارده معصوم: (اعلام‌الوری بأعلام الهدی). ترجمه عزیزالله عطاردی. تهران: اسلامیه.
- قمی، حاج‌شیخ‌عباس. (1382). کلیات مفاتیح‌الجنان. مشهد: هاتف
- مجلسی، محمد بن باقر. (1364). آداب معاشرت (جلد شانزدهم بحارالانوار). ترجمه محمدباقر کمره‌ای. تهران: اسلامیه.
- ـــــــــــــــــــ . (1382). بحارالانوار. ج93. چاپ چهارم. انتشارات کتابچی
- ـــــــــــــــــــ . (بی تا). بحارالانوار. ج12. دارالکتب الاسلامیه
- ـــــــــــــــــــ . (1378). ایمان و کفر (ترجمه الایمان و الکفر بحارالانوار). ترجمه عزیزالله عطاردی. تهران: عطارد.
- ـــــــــــــــــــ . (1379). احتجاجات (جلد چهارم بحارالانوار). ترجمه موسی خسروی. تهران: اسلامیه.
- محمودی، مالک. (1384). دعادرمانی. قم: انتشارات طواف.
- مشکینی (آیت‌الله). (1376). درس‌های اخلاق. ترجمه علیرضا فیض. قم: مترجم.
31. ـــــــــــــــ . (1382). نصایح (سخنان چهارده معصوم). ترجمه احمد جنتی.
قم: الهادی.
- مکارم شیرازی، ناصر، و دیگران. (1372). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
33. ملکی تبریزی، جواد. (1380). المراقبات فی‌اعمال‌السنه. ترجمه ابراهیم محدث. قم:
نشر اخلاق.
- ملکی تبریزی، جواد. (1362). چه باید کرد؟ (ترجمه و تنظیمی ویژه از «المراقبات اعمال‌السّنه»). ترجمه محمد تحریرچی. (بی‌جا): رسالت قلم.
- موسوی خمینی [امام]، روح‌الله. (1376). شرح دعای سحر. ترجمه سیداحمد فهری. تهران: فیض کاشانی.
- مولوی، جلال‌الدین‌محمد‌بن‌محمد. (1378). مثنوی معنوی (بر اساس نسخه قونیه). (عبدالکریم سروش، مصحح). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- (1382). مصباح‌الشریعه (از کلمات امام ششم حضرت صادق7). ترجمه حسن مصطفوی. تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
- نرم‌افزار «گنجینه روایات نور، جامع احادیث اهل بیت:». قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
)