نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی گروه معارف دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
2 عضو هیئت علمی دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
چکیده
پژوهش پیش رو به روش توصیفی، تحلیلی به مقایسه دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره آموزه بداء پرداخته است. ملاصدرا از طریق اشاره به نفوس سماویه و ملائک عماله، حقیقت بداء را تبیین و نحوه اسناد حقیقی آن به خداوند را تحلیل می کند؛ اما علامه طباطبایی توانسته است، بدون اشاره به افلاک و با استفاده از آیات قرآن کریم، رابطه بداء با صفات و تقدیر الهی را تبیین کند. علامه با استفاده از آیه 39 سوره رعد، هم حقیقت بداء را تبیین می کند و هم دایره شمول آن را به تمام موجودات دارای اجل، تعمیم داده و همیشگی بودن آن را اثبات می نماید. همچنین وی بر خلاف ملاصدرا که حقیقت نسخ و بداء را متفاوت می داند، حقیقت آن دو را یکی دانسته و تفاوت آنها را در شمولشان نسبت به عالَم تکوین و تشریع بر می شمرد. ملاصدرا وقوع بداء در علم و اخبار معصومین (ع) را جایز دانسته، ولی از دیدگاه علامه طباطبایی، وقوع بداء در علم و اخبار معصومین (ع) جایز نیست.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analytical comparison of Mulla Sadra and Allameh Tabataba'i's view on explaining the bad truth and its related issues
نویسندگان [English]
- taher karimzadeh 1
- ebrahim noei 2
- abbas mirzaei 2
1 Faculty Member of Education Department of Shahid Madani University of Azerbaijan
2 Faculty Member of Faculty of Theology and Religions, Shahid Beheshti University
چکیده [English]
Abstract
The following research compares the viewpoint of Mulla Sadra and Muhammad Husayn Tabataba’i about the concept of Badā’ in descriptive and analytical approach.
Mulla Sadra clarifies the reality of Badā' by referring to celestial population and analyzes the true course of it’s attribution to God; while Allameh Tabataba’i was able to explain the relation of Badā' with the traits and foreordination of the Almighty through the verses of the Holy Quran without mentioning the cosmos.
Allameh Tabataba’i explains the truth of Badā' using the 39th verse of the Sura Rad and also extends it’s inclusion to all creatures who have a fate, and proves it's eternality.
Unlike Mulla Sadra who believes that the truth of abrogation and Badā' are different, Allameh Tabataba’i considers them of the same reality, and counts their difference in their inclusion regarding the worlds of Creation and Legislation.
Mulla Sadra approves the occurrence of Badā’ in the knowledge and narratives of Ma’suumin [pbut] (the Innocents), meanwhile from the viewpoint of Allameh Tabataba’i the occurrence of Badā’ in the knowledge and narratives of Ma’suumin is not allowed.
Obtaining the viewpoint of Allameh about the truth of Badā’ and everything related to it from his publications, and comparison analysis of the viewpoints of Mulla Sadra and Allameh Tabataba’i are the innovations of the present research.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Bada
- Attributes of God
- Divine Destiny
- Knowledge and Infallibility of the Infallibles (a)
- Mulla Sadra
- Allameh Tabataba'
- i
قرآن کریم
- ابنعربی، محیی الدین، (بیتا)، الفتوحات المکیة، چاپ اول، بیروت، دار الصادر.
- اسماعیلی، محمد علی، (1393)، "بداء در نظام فلسفی صدرالمتألهین"،کلام اسلامی، دوره 23، شماره90، صص102-79.
- ایمان پور، منصور، (1390)، "تفسیر وحی از منظر علامه طباطبایی"، علامه، شماره 30، صص 34-19.
- جوادی آملی، عبد الله، (1393)، تحریر رسالة الولایة علامه طباطبایی، چاپ اول، قم، مرکز نشر اسراء.
- حلی،حسن بن یوسف، (1413ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح، مقدمه و تعلیقات: آیت الله حسن زاده آملی، چاپ چهارم، قم، موسسة النشر الاسلامی.
- خوئی، سید ابوالقاسم، (1430ق)، البیان فی تفسیر القرآن، قم، موسسة احیاء آثار الامام خوئی.
- سبزواری، ملاهادی، (1372)، شرح الاسماء الحسنی، تحقیق: نجفقلی حبیبی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (1981)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، بیروت، دار التراث
- _________________________،(1383)، شرح اصول کافی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- _________________________، (1382)، الشواهد الربوبیة فی المسالک السلوکیة، قم، موسسه مطبوعات دینی.
- _________________________، (1354)، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
- صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه، (1398ق)، التوحید، چاپ اول، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- ________________________________________، (1372)، عیون اخبار الرضا (ع)، چاپ اول، تهران، نشر صدوق.
- طباطبایی، محمد حسین، (1414ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- _______________________، (1981م)، تعلیقات اسفار اربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- _______________________، (1428ق)، مجموعة الرسائل لعلامة الطباطبایی، محقق: صباح ربیعی، قم، باقیات.
- _______________________، (1426ق)، نهایة الحکمة، تصحیح و تعلیق: عباس علی زارعی سبزواری، قم، موسسه نشر اسلامی.
- طوسی، محمد بن حسن، (1417ق)، العُدة فی اصول الفقه، چاپ اول، قم، علاقبندیان.
- سید مرتضی، علی بن حسین بن موسی، (1405ق)، رسائل الشریف مرتضی، قم، دارالقرآن الکریم.
- _______________________، (1411)، الذخیره فی علم الکلام، قم، موسسه نشر اسلامی.
- کلینی، محمد بن یعقوب، (1376)، الکافی، تهران، دارالاسوه.
- مازندرانی، ملاصالح، (1388ق)، شرح اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
- مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار الانوار، بیروت، موسسه الوفاء.
- __________________، (1404ق)، مرآت العقول، تهران، دارالکتب الاسلامیة.
- شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413ق)، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، قم، الموتمر العالمی للشیخ مفید.
موسوی، سید جمال الدین، (1396)، بازخوانی آموزه بداء، قم، موسسه علمی – فرهنگی دارالحدیث
)