نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید علی اکبر فاطمی ¹
• احمد بهشتی ²
• محمد سعیدی مهر ³

¹ دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی،

² استاد تمام گروه فلسفه و کلام اسلامی واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی

³ استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

 توحید و اقسام آن از جمله مباحثی است که راه را به سوی خداشناسی باز می­کند و در این میان توحید ذاتی یکی از کلیدی ترین مباحث به شمار می­رود. شیخ بهائی از محققین و اندیشمندانی است که به دقت به این مهم پرداخته به نوعی که تحلیل و بررسی اندیشه­های او می­تواند به روشن شدن بیشتر این موضوع مدد رساند. شیخ بهائی توحید ذاتی را از ارکان یقینی در اسلام می­داند یکی از مسائلی که به اهمیت آراء او می افزاید روش شناخت توحید ذاتی و ارائه آن از طریق فطرت است. البته در تکمیل آراء خویش، اقدام به طرح استدلالات فلسفی و اثبات توحید ذاتی از طریق عقل و نقل کرده و در این بیان به خوبی نشان داده است که پرداختن به مقام احدیت و واحدیت و نیز تمیز آنها تا چه حد اهمیت دارد و نیز در نهایت اقدام به ابطال آراء قائلین به ثنویت کرده است.
 

تازه های تحقیق

نتیجه­ گیری

از مطالب بیان شده می­توان نتیجه گرفت:

1- شناخت توحید ذاتی خداوند، از چندین راه امکان پذیر است که یکی از آنها شناخت فطری توحید و دیگری استدلال عقلی است. شیخ بهائی راه فطرت را برتر از روش‌های دیگر دانسته و در ابتدا به آن پرداخته است. سپس به استدلال های فلسفی اشاره و در هر دو راه از نقل نیز استفاده می کند. در این زمینه انسان هایی که به فطرت خویش بهتر مراجعه کنند، توحید ذاتی خداوند را بهتر درک می کنند.

2- واجب الوجود بالذات دارای مقام توحید ذاتی بوده و این مقام، احد و واحد است. او نه تنها یک مصداق خارجی دارد، بلکه محال است بیش از یک مصداق خارجی داشته باشد؛ بنابراین بقیه مصادیق آن ممتنع بالذات اند.

3- واجب تعالی دارای مقام احدیت ذاتی بوده و دارای جنس و فصل نیست به بیان دیگر واجب الوجود بسیط محض بوده و ترکیب در ذات او راه ندارد زیرا اگر ترکیب در ذاتش باشد مرکب از وجود و عدم خواهد شد. بنابراین ذات حق تعالی دارای عدم شده و ممکن وجود خواهد شد نه واجب الوجود

کلیدواژه‌ها

• شیخ بهائی
• توحید
• عقل
• احدیت
• ثنویت

عنوان مقاله [English]

The Unity of Divine Essecne on the viewpoint of Shaikh Baha’i

نویسندگان [English]

• Seyyed Ali Akbar Fatemi ¹
• Ahmad Beheshti ²
• Mohammad Saeedi Mehr ³

¹ PhD of Islamic philosophy and theology at Islamic Azad University (Sciences and Research Branch).

² - Full Professor of Islamic philosophy and theology at Islamic Azad University (Sciences and Research Branch).

³ Full Professor of Islamic philosophy and theology at the University of Tarbiat Modares.

چکیده [English]

 
Monotheism and its types are among the topics that open the way to theology, and among these, the unity of the essence is one of the key issues. Sheikh Baha'i is one of the scholars and thinkers who has carefully considered this issue in such a way that the analysis of his thoughts can help to clarify this issue further. Sheikh Baha'i considers the unity of the Divine essence as one of the certain pillars in Islam. One of the issues that add to the importance of his views is the method of recognizing the unity of the essence and presenting it through nature. In completing his views, he has proposed philosophical arguments and proved the unity of the essence through reason and narration, and in this statement he has well shown the importance of addressing the status of oneness and unity, as well as paying attention to their difference, and finally has attempted to invalidate the views of dualists.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Sheikh bahaee. Monotheism.reason. Unity. Dualism