تحلیل عقلی دینی جایگاه «برند ملی کشور اسلامی»

داود فیض؛ سید محمد میرمحمدی؛ عظیم زارعی؛ محمد مهدی ایزدخواه

دوره 9، شماره 16 ، فروردین 1396، ، صفحه 136-161

چکیده
  برند مجموعه‏ای از ادراکات ذهنی نسبت به چیزی است که در طول زمان در اذهان شکل می‏گیرد. یکی از قلمروهای برند، حیطه کشورها و ملت‏هاست بطوریکه تاکنون بیش از 50 کشور فعالیت‏هایی را بر روی برندشان متمرکز کرده‏اند تا جایگاه مطلوب برند کشورشان را در اذهان ایجاد کنند. این مقاله برآن است با بکارگیری روش دینی و مقایسه کردن با عقل متعارف ...  بیشتر

کل مقالات مجله عقل و دین سال ششم ـ شماره یازدهم ـ پاییز و زمستان 1393
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 1-200

چکیده
  فهرستمطالب   افراط گرایی، نقطه مقابل عقلانیت و شریعت.................................. 7 احمد بهشتی درآمدی بر شناخت روح در معارف الهی و بشری......................... 27 محسن ایزدی جایگاه اصل علیت در الهیات اسلامی............................................ 55 عباس ایزدپناه / اصغر آقایی هماهنگی عقل و نقل در مسأله توحیدصفاتی از دیدگاه ملاصدرا 81 علی محمد ساجدی / فاطمه زارع رابطه ...  بیشتر

کل مقالات دو فصلنامة علمی ـ ترویجی عقل و دین (مؤسسة نورالثقلین قم) سال ششم ـ شماره دهم ـ بهار و تابستان 1393
دوره 6، شماره 10 ، فروردین 1393، ، صفحه 1-130

چکیده
  جایگاه علوم انسانی.............................................................................................................................................................................. 7 هیأت تحریریه................................................................................................................................................................................... 7 افضل صحابه کیست؟....................................................................................................................................................................... ...  بیشتر

نقد و بررسی روایت رؤیا انگاری قرآن
دوره 7، شماره 12 ، فروردین 1394، ، صفحه 105-124

چکیده
  محمد حسن یعقوبیان[1] نظریه رؤیای رسولانه با روشی پدیدار شناختی و روایت شناختی بر آن است که پیامبر نه مخبر و مخاطب که به سان روایت گری است که راوی رؤیاهای خود است و قرآن به عنوان حاصل آن، خواب نامه‌ای است که بیش از تفسیر و مفسر، نیازمند تعبیر و معبر است. و بر این ادعا به برخی از ادله نقلی در وحیانی بودن رؤیاهای صادقه نبوی، توصیف شناسی روایی ...  بیشتر

مسأله عقل و دین در تبیین منطق‌پژوهی علامه حلی
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1389، ، صفحه 114-131

چکیده
    احد فرامرز قراملکی*   علامه حسن بن مطهر حلی فقیه، اصولی، رجال‌شناس، محدث و متکلم مؤثر در تاریخ اندیشة اسلامی است. شهرت وی در این دانشها بر میراث منطقی وی سایه افکنده است. حلی در پژوهشهای منطقی آثار فراوان، بالغ بر بیست اثر، تدوین کرده است. کثرت تألیف اثر منطقی، تبیین می‌طلبد. عوامل گرایش وی به تحقیقات منطقی چیست؟ رقابت کلامی ...  بیشتر

مساله وحی در حکمت سینوی، دغدغه ها و نوآوری ها
دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1390، ، صفحه 115-128

چکیده
  محمد نجاتی* ابن سینا را می‌توان جزو معدود فلاسفه‌ای دانست که در ذیل فلسفه نبوی خویش به بررسی مساله دشوار وحی پرداخته است. او به واسطه دغدغه هایی که در این مساله دارد، رویکردی ذوابعاد پیدا می‌کند. بر این اساس وی شرط لازم تحصیل وحی را لحاظ نفس، خاصه نفوس انبیاء به عنوان مولفه ای پویا و اشتداد پذیر می‌داند. وی بر خلاف فارابی با طرح فرایند ...  بیشتر

بررسی ماهیت حرکت از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا و برآیند فلسفی و کلامی آن

شرافت زبردست؛ محمدحسین ایراندوست؛ حسن معلمی

دوره 13، شماره 24 ، فروردین 1400، ، صفحه 116-133

چکیده
   تبیین ماهیت حرکت قطعیه و توسطیه و تحقق خارجی آن‌ها از مسائل مهم در مباحث فلسفه است. در این زمینه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که شاخص‌ترین آن دیدگاهِ ابن‌سینا و ملاصدرا است. هر کدام از این دیدگاه‌ها، دارای الزامات و نتایج متفاوتی است. این نوشتار سعی دارد به تحلیل نظرات این دو فیلسوف در زمینه ماهیت حرکت و نتایج هر یک بپردازد و در ...  بیشتر

تبیین معاد جسمانی بر اساس مبانی هستی شناختی حکمت متعالیه

محمد نجاتی؛ مصطفی مجد؛ فاروق طولی

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 135-160

چکیده
  ملاصدرا بخش مهمی از مبانی فلسفی خویش را صرف تمهید مقدمات اثبات معاد جسمانی می نماید. وی با تجزیه این مقوله به دو مساله عینیت بدن دنیوی و اخروی و همچنین وجود تعارضات گزاره های آن, به ارائه تبیین درخور در باب حشر جسمانی می پردازد. عمده مبانی صدرا در این مقوله به دو حوزه وجودی و معرفتی بازگشت می کند. وی در حوزه وجودی بر اساس لحاظ وحدت و فردیت ...  بیشتر

تجربه دینی از دو دیدگاه
دوره 5، شماره 9 ، مهر 1392، ، صفحه 137-153

چکیده
  مجید محب زاده[1] امروزه تجربه دینی یکی از مباحث مهم فلسفه دین به شمار می‌رود. شلایرماخر مضامین کتب مقدس را در تعارض با عقل و فهم بشری دید. وی بر این مبنا گوهر و اساس دین را تجربه دینی دانست که از نظر وی تجربه دینی یعنی احساس اتکا و وابستگی مطلق و کامل به منبع و قدرتی که از جهان متمایز است. اما نظرات وی مورد انتقاد بزرگانی چون ویلیام آلستون، ...  بیشتر

نقد و بررسی مسأله دعا و پاره‌ای از چالش‌ها
دوره 2، شماره 1 ، مهر 1389، ، صفحه 139-156

چکیده
  سید مجتبی موسوی* این نوشتار با توجه به آیه 60 سوره مؤمن که در آن توصیه به دعا و وعده قطعی استجابت داده شده، با تحلیل دقیق دعا و با عنایت به آیات قرآنی و سنت معصومین، به یک چالش روی می‌آورد و آن این است که چرا بسیاری از دعاها مستجاب نمی‌شود؟ مفسران گفته‌اند: شرط استجابت دعا وجود مصلحت و پاکی روح است. اگر دعایی مستجاب نمی‌شود به خاطر فقدان ...  بیشتر

مقایسه متدولوژی‌های حاکم بر خاستگاه علوم نوین و علوم اسلامی با تأکید بر جایگاه عقل

محمد عباس زاده جهرمی

دوره 10، شماره 18 ، خرداد 1397، ، صفحه 147-174

چکیده
  تبیین و ترسیم متدولوژی از جمله پیش‌نیازهای لازم برای ورود به هر دانشی است. علوم نوین که در پی تحولات تمدن غرب در گذر از قرون وسطی سربرآورد، نیز از این مهم بی‌نیاز نیست. به منظور تبیین و بررسی خاستگاه متدولوژی دانش نوین لازم است به تحلیل و بررسی نظریات نظریه‌پردازان دانش نوین پرداخته شود که این مهم با کنکاش بر نظریات گالیله، نیوتن ...  بیشتر

طهارت و تعالی قوه عاقله از منظر حکمای مسلمان و برخی آثار و پیامد­های آن

محسن موحدی اصل

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 149-174

چکیده
    قوه عاقله، فصل حقیقی انسان نسبت به سایر حیوانات می­باشد و جمیع تکالیف شرعی و کمالات انسانی بر اساس این قوه بنا شده است. طهارت قوه عاقله در عقل نظری و عقل عملی، موجب سعادت حقیقی انسان می­گردد.  سرشت قوه عاقله بر توحّد می­باشد و با کثرات و اشتغال به غیر سازگاری ندارد. طهارت عاقله در دو محور قابل پیگیری است اول: قوه عاقله نباید ...  بیشتر

دو فصلنامة علمی ـ ترویجی عقل و دین وابسته به (مؤسسة نورالثقلین قم) سال پنجم ـ شماره نهم ـ پاییز و زمستان 1392
دوره 5، شماره 9 ، مهر 1392، ، صفحه 1-150

چکیده
  عقل صحابه کیست؟.. 7 هیأت تحریریه.. 7 تحلیل مفهومی ایمان و بررسی مبانی و ویژگی های آن در قرآن و صحیفۀ سجّادیه.. 39 نعمت الله بدخشان... 39 وحدت و تعدد دلیل و مدلول در ادله و براهین خداشناسی.... 69 احمد بهشتی.... 69 مقارنه و تطبیق آراء ملاصدرا و قرآن کریم در بحث کمال انسان... 89 زهرا خیراللهی.... 89 تبیین معنای فلسفی فقر و غنا در صحیفه سجادیه.. 119 عبدالعلی ...  بیشتر

نقد و بررسی شیطان پرستی مدرن (satanism)
دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1390، ، صفحه 129-152

چکیده
      دکتر محمد حسن یعقوبیان*           چکیده شیطان پرستی مدرن فرقه ای است که در سال 1966 در سانفرانسیسکو آمریکا توسط شخصی به نام آنتوان لاوی تاسیس شده است .شیطان پرستی مدرن در بستر تاریخی خود دیرینه ای در تاریخ جادوگری و ارتباط باشیاطین دارد .به ویژه جادوی سیاه که در رنسانس شکل می گیرد و هدفش مبارزه با مقدسات ادیان ...  بیشتر

چیستی‌شناسی وحی از دیدگاه ابن سینا
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1389، ، صفحه 132-156

چکیده
    محمد حسن یعقوبیان*   چکیده پس از آن که فارابی با تکیه بر جایگاه یک فیلسوف به طرح مسئله وحی پرداخت و در واقع به برخورد فلسفی با وحی رو آورد، بر اساس مبانی فلسفی مشاء طرحی نو در انداخت که پارادایم و چهار چوب کلی آن مورد پذیرش فیلسوفان پس از خودش قرار گرفت. نقش کانونی وحی ابن سینا را برآن داشت تا به عنوان وارث اندیشه‌های فارابی چنین ...  بیشتر

فلسفه
چگونگی تعامل بین نظام تربیت اسلامی و بشری با تأکید بر نظریه علامه طباطبایی

عبدالرحیم فرج زاده؛ محمدرضا حبیبی مهر؛ محسن زارعی

دوره 13، شماره 24 ، فروردین 1400، ، صفحه 134-148

چکیده
  تربیت، یکی از پرکاربردترین واژه‌هایی است که در مکاتب بشری و اسلامی از آن یاد شده است. نظام­های تربیتیِ مبتنی بر دیدگاه بشری، جایگاه تربیت انسان را در محدوده­­ی دنیا و خوب زیستن تعریف می­کنند، اما نظام تربیت اسلامی با نگرش به عالم پس از مرگ خوشبختی و پیشرفت انسان در دنیا را از اهداف تربیت می‌داند. از نگاه علامه طباطبایی کمال، ...  بیشتر

تأثیر فلسفی ابن سینا و ابن رشد بر ابن میمون؛با تأکید بر نقش عقل در فهم متون دینی

عباس بخشنده بالی؛ عبدالرحمن باقرزاده؛ مهران رضایی

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 161-187

چکیده
  زمانی که فلسفه غرب در عصر ظلمت به سر می برد، برخی فیلسوفان مسلمان با درک عمیق فلسفه و به کارگیری آن در حوزه اسلامی به نوآوری‏هایی دست یافتند. علاوه بر این، توانستند بر اندیشمندان ادیان مختلف نیز تاثیرگذار باشند. ابن‏سینا و ابن‏رشد را می توان نمونه آشکاری برای تأثیرات مختلف در حوزه یهودیت به حساب آورد. این پژوهش که با شیوه توصیفی-تحلیلى ...  بیشتر

نقش نام‏ها و اوصاف قرآنی قیامت در تربیت عقل نظری و عملی

فتح الله نجارزادگان؛ سید اسحاق حسینی کوهساری؛ نجمه کیوان نژاد نجف آبادی

دوره 10، شماره 18 ، خرداد 1397، ، صفحه 175-195

چکیده
  قرآن کریم از رخداد قیامت با نام‏ها و اوصاف گوناگون یاد می‏کند. این تنوّع حکیمانه، همسو با هدف قرآن و در راستای هدایت و تربیت آدمی است. یکی از ابعاد وجودی انسان، عقل یا نیروی ادراکی نظری و عملی او است. این مقاله درپی پاسخ به این پرسش است که نام‏ها و اوصاف قیامت در تربیت عقل انسان چه نقشی ایفا می‏کند. در پایان چنین به دست آمد که این ...  بیشتر

واکاوی رویکرد انتقادی شهید مطهری از مبانی کانت پیرامون رابطه ایمان با عمل عقلی

مجید توکل؛ یداله دادجو؛ سید حسن بطحایی؛ احمد حسین فلاحی

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 175-202

چکیده
    یکی از مسائلی که همواره مورد نزاع بین متکلمان و فیلسوفان اسلامی و غربی بوده، مساله رابطه ایمان با عمل است. در دین اسلام، هر یک از ایمان و عمل ارزش استقلالی دارد و خود مورد نظر شارع است. کانت، در آثار خویش ایمان را امری معرفی می‌کند که یکسره مربوط به اخلاق و عقل عملی است و برای رسیدن به ایمان معرفت را کنار زده و دست عقل نظری را برای ...  بیشتر

سنجه­ های عقل و نقل در مسئله حجاب با محوریت تقوی

علی احمد ناصح؛ زهرا معارف

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 169-187

چکیده
  بحث از پوشش و حجاب از منظر عقل و نقل، اهتمامی است تا این حقیقت را بیان کند که حجاب حکمی شرعی و دستوری عبادی همانند سایر تکالیف شرعی است و با محوریت تقوای الهی، پای‌بندی به آن نشانه‌ عبودیت و گردن ‌نهادن به ‌فرامین شرعی می‌باشد. از آن جا که ذات اقدس الهی بر اساس مصالح و مفاسد واقعی، برنامه زندگی سعادتمندانه را برای بندگانش ترسیم نموده ...  بیشتر

رابطه عقل وشرع از دیدگاه میرداماد و فیض‌کاشانی

مجتبی سرگزی پور؛ نادر مختاری افراکتی؛ امیر بارانی

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 203-230

چکیده
    عقل و شرع مباحثی نو در حیطه­ی علوم انسانی نیست و کتب اندیشمندان مشحون از تحلیل­های عمیق در این باب است. آنچه در بحث مذکور حائز اهمیت است، سخن از ارتباط این دو است. کاشانی برخلاف مسلک اخباری خود به استفاده­ی گونه­ای­ از عقل در فهم احکام شرع معتقد است، به این شکل که از عقل استدلالی به­عنوان یک ابزار برای رسیدن به حکم شرعی ...  بیشتر

نسبت سنجی ابعاد دین و هویت ملی در فلسفه سیاسی آخوند خراسانی

محمد صادق بهشتی؛ مجید توسلی؛ داود فیرحی؛ سید مصطفی ابطحی

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 207-234

چکیده
  یکی از مهم ترین نظریه پردازان طرفدار نظام سیاسی مشروطیت در عصر مشروطه، آیت الله محمد کاظم خراسانی می باشد. فلسفه سیاسی مرحوم آخوند خراسانی گویای تعاملی نظری میان مفهومی نوین چون هویت ملی با دین می باشد. تعامل میان دو مفهوم مذکور در ارتباطی مستقیم با سه پایه اساسی (اصولی، فقهی و فلسفی) در اندیشه سیاسی وی است. در نوشتار پیش‏رو پس از بررسی ...  بیشتر

مروری انتقادی بر نوع مواجهه علامه طباطبایی در تفسیر با تکیه بر عصمت انبیا

مهدی حسینی شیروانی؛ فرهاد ترابی

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 231-256

چکیده
    علامه طباطبایی در مقدمه تفسیرالمیزان بر این باور است که شماری از مفسران قرآن کریم، عقاید کلامی خود را بر آیه­های قرآنی تحمیل کرده، وآن چه که با عقاید مذهبی آنان ناسازگار نموده است، به تأویل برده­اند، و در حقیقت، نمی­توان چنین تبیینی را تفسیر نام نهاد. حال این پرسش مطرح است که آیا علامه، با وجود هشدار دیگر­ان از فرو غلطیدن ...  بیشتر

واکاوی مفهوم بهشت اولیه از منظر آیت‏الله جوادی آملی و علامه مجلسی

محمدعلی اکبری؛ نفیسه فیاض‏بخش

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 235-254

چکیده
  این پژوهش به بررسی آراء دو اندیشمند مسلمان، آیت الله جوادی آملی و علامه مجلسی در خصوص «بهشت حضرت آدم×» پرداخته است. پژوهش از نوع استنادی و روش آن تحلیل و تبیین محتوا از نوع مقایسه‏ای است. طی بررسی‏های به عمل آمده از آثار علامه مجلسی، دو گونه اظهار نظر در این خصوص نمایان است. ابتدا با استناد به ظاهر ادله نقلی، بهشت حضرت آدم× ...  بیشتر

عقلانیت دینی بر اساس نظریه ادراکات حقیقی و اعتباری علامه طباطبایی

محمد مهدی کمالی؛ محمد اسحاق عارفی؛ محمد هادی کمالی

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 257-279

چکیده
    بحث از عقلانیت دین یکی از مهمترین مباحث در حوزه دین پژوهشی به شمار می‌آید. بعضی قائل به عقلانیت حداکثری بوده و تک­تک آموزه‌های دینی را مستقیماً قابل اثبات منطقی دانسته‌اند. دقیقاً در نقطه­ی مقابل، دیدگاهی است که معتقد است سنجش گزاره‌های دینی با عقل، تقابل با ایمان­گروی داشته و دینداری هیچ سنخیتی با عقل­گروی ندارد. بعضی ...  بیشتر