اکرم خلیلی نوش آبادی؛ روح الله دارایی
دوره 11، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 7-32
چکیده
یکی از مسائل کلام اسلامی «مسئله شرور» است که مورد توجه بسیاری از متفکران واقع شده است. در این مطالعه به روش کتابخانهای راهحلهای محّمد بن محمد غزالی (۴۵۰-۵۰۵ق.)؛ از متکلمان مسلمان اشعری مذهب را استخراج و توصیف میکنیم تا به تحلیل مناسبی از نسبت عقل و ایمان در میان پاسخهای او دست یابیم. وی در آثار خود نه بهطور مستقل، ...
بیشتر
یکی از مسائل کلام اسلامی «مسئله شرور» است که مورد توجه بسیاری از متفکران واقع شده است. در این مطالعه به روش کتابخانهای راهحلهای محّمد بن محمد غزالی (۴۵۰-۵۰۵ق.)؛ از متکلمان مسلمان اشعری مذهب را استخراج و توصیف میکنیم تا به تحلیل مناسبی از نسبت عقل و ایمان در میان پاسخهای او دست یابیم. وی در آثار خود نه بهطور مستقل، اما به مناسبت موضوع مورد بحث، به مسئله شرور هم ورود کرده و هم به پاسخهای ایمانگرایانه اقدام مینماید و هم در راستای معقول ساختن وجود شرور گام برمیدارد؛ هم به خدمت گرفتن عقل را میستاید و هم سرسپردن به اراده الهی را توصیه میکند. از همین روست که نمیتوان وی را بهطور مطلق به یکی از این دو رویکرد منتسب کرد، بلکه میتوان گفت در راهحل او در مسئله شرور، عقل و ایمان هر دو ظهور دارند و تعامل و تعاون آنها، غزالی را از درافتادن به ورطه افراط در هر یک از این دو رویکرد بازداشته است.
سیدمحمود طیب حسینی؛ عزت الله مولایی نیا؛ فریده پیشوایی
دوره 11، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 177-200
چکیده
در قرن دوم هجری معتزلیان برای مقابله با اهل حدیث و نقلگرایی افراطی به عقلگرایی در دین به ویژه در تفسیر قرآن و حدیث روی آوردند که نتیجه آن پیدایش تفسیر ادبی و تکامل تدریجی آن بود. در مقاله حاضر، برای پاسخ به این پرسش که عقلگرایی در تفسیر، چه نقشی در گرایش مفسران معتزلی به تفسیر ادبی داشته، به روش تحلیلی، جایگاه عقلگرایی در تفسیر ...
بیشتر
در قرن دوم هجری معتزلیان برای مقابله با اهل حدیث و نقلگرایی افراطی به عقلگرایی در دین به ویژه در تفسیر قرآن و حدیث روی آوردند که نتیجه آن پیدایش تفسیر ادبی و تکامل تدریجی آن بود. در مقاله حاضر، برای پاسخ به این پرسش که عقلگرایی در تفسیر، چه نقشی در گرایش مفسران معتزلی به تفسیر ادبی داشته، به روش تحلیلی، جایگاه عقلگرایی در تفسیر و تأثیر آن در پیدایش و گسترش تفسیر ادبی بررسی شده و به طور خاص به مقایسه دیدگاههای عقلگرایانه ابومسلم و زمخشری ـ دو مفسر عقلگرای معتزلی ـ در تفسیرِ برخی آیات با تفسیرِ نقلگرای اهل حدیث و اشاعره پرداخته شده است. حاصل این پژوهش آن است که عقلگرایی معتزله، نقش آشکاری در پیدایش و گسترش تفسیر ادبی داشته و میان این دو رویکرد در تفسیر، تأثیر متقابل وجود دارد. نیز این دو تفسیر ادبی در مواردی فهم ناصحیح از آیات داشتهاند.