بررسی ماهیت حرکت از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا و برآیند فلسفی و کلامی آن

شرافت زبردست؛ محمدحسین ایراندوست؛ حسن معلمی

دوره 13، شماره 24 ، فروردین 1400، ، صفحه 116-133

چکیده
   تبیین ماهیت حرکت قطعیه و توسطیه و تحقق خارجی آن‌ها از مسائل مهم در مباحث فلسفه است. در این زمینه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که شاخص‌ترین آن دیدگاهِ ابن‌سینا و ملاصدرا است. هر کدام از این دیدگاه‌ها، دارای الزامات و نتایج متفاوتی است. این نوشتار سعی دارد به تحلیل نظرات این دو فیلسوف در زمینه ماهیت حرکت و نتایج هر یک بپردازد و در ...  بیشتر

فلسفه
مقایسه تحلیلی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی در تبیین حقیقت بداء و مسائل مربوط به آن

طاهر کریم زاده؛ ابراهیم نوئی؛ عباس میرزایی

دوره 12، شماره 23 ، مهر 1399، ، صفحه 34-53

چکیده
  چکیدهپژوهش پیش رو به روش توصیفی، تحلیلی به مقایسه دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره آموزه بداء پرداخته است. ملاصدرا از طریق اشاره به نفوس سماویه و ملائک عماله، حقیقت بداء را تبیین و نحوه اسناد حقیقی آن به خداوند را تحلیل می کند؛ اما علامه طباطبایی توانسته است، بدون اشاره به افلاک و با استفاده از آیات قرآن کریم، رابطه بداء با صفات ...  بیشتر

فلسفه
تبیین معنای عقل از منظر ملاصدرا و حائری یزدی با تکیه بر اصول کافی

روح اله آدینه؛ سمانه شاهرودی

دوره 12، شماره 23 ، مهر 1399، ، صفحه 114-133

چکیده
  این پژوهش معنا و کارکرد عقل را از دیدگاه ملاصدرا و مهدی حائری یزدی، دو شارح بزرگ کتاب اصول کافی مورد بررسی قرار می دهد. تحلیل معنای عقل از منظر دو فیلسوف که از نظر زمانی سه قرن فاصله دارند، از اهمیت این پژوهش حکایت دارد. با وجود سه قرن اختلاف زمان بین این دو فیلسوف، نقاط مشترک فراوانی بین آراء آنها یافت می شود. همچنین اختلاف نظرهایی در ...  بیشتر

فلسفه
تبیین علم الهی از دیدگاه علامه خفری و ملاصدرا

زهرا شاه علیان؛ مهدی دهباشی؛ محمدرضا شمشیری

دوره 12، شماره 23 ، مهر 1399، ، صفحه 160-188

چکیده
  یکی از اوصاف ثبوتی و کمالی و ذاتی خداوند، علم است. خدای تعالی هم به ذات خود و هم به همه موجودات آگاه است. مراتب علم خداوند شامل علم به ذات، علم به موجودات و مخلوقات قبل از آفرینش آنها، علم به موجودات و مخلوقات پس از آفرینش آنها می باشد. علامه خفری و نظریاتش با توجه به تقدم زمانی که بر ملاصدرا داشته است، بیان می کند که، خداوند به همه موجودات ...  بیشتر

فلسفه
روش های فقه الحدیثی ملاصدرا در شرح «اصول کافی»

قاسم فائز؛ اعظم خدامی پور؛ سید محمد رضوی

دوره 12، شماره 22 ، فروردین 1399، ، صفحه 143-162

چکیده
  فهم روایات ، نیازمند روش صحیح علمی است که آن را « فقه الحدیث » می‌نامیم. بررسی متن، مهم­ترین راه  ارزیابی حدیث است که حتی درصورت صحت سند آن، حکم بطلان حدیث را امضاء می کند. محدثان شیعه تلاش­های فراوانی جهت فهم صحیح کلام معصومین (ع) انجام داده اند . شرح اصول کافی ملاصدرا، از جمله شروحی است که بر این منبع مهم شیعی نگاشته شده است؛ ...  بیشتر

رابطه زمان با معناداری زندگی در اندیشه ملاصدرا و برگسون

مهدی منفرد؛ فرنگیس براز

دوره 11، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 201-220

چکیده
  حرکت، حیات و زمان از ابعاد وجودی انسان هستند. مسأله زمان از مهمترین مسائل فلسفی در درک معنا و پیشبرد زندگی است. در فلسفه ملاصدرا و برگسون زمان با معناداری زندگی ارتباط پیدا می­کند. در نوشتار حاضر تلاش می­شود با توجه به تقارن و هم داستانی این دو متفکر در باب زمان و تأکید آنها بر این نکته که زمان مقدار حرکت و دگرگونی ذاتی موجودات سیال ...  بیشتر

وجوه تمایز عارف و نبی در حکمت متعالیه؛ سنجش دیدگاه برخی نظریه‌پردازان معاصر

محمد نجاتی؛ محسن ایزدی

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 27-48

چکیده
  نوشتار پیش رو در صدد بررسی دیدگاه ملاصدرا در خصوص وجوه تمایز عارف از پیامبر و سنجش دیدگاه دکتر سروش و همفکران وی در مساله یکسان انگاری پیامبر و عارف است. از نظر سروش گوهر اساسی وحی و تجارب عرفانی امری مشترک است با این تفاوت که پیامبر بر خلاف عارف در پی تجربه دینی خویش مسئولیت جدیدی را احساس می نماید که همان مفهوم نبوت وی محسوب می شود. ...  بیشتر

بررسی تطبیقی دیدگاه ابن ‏سینا و ملاصدرا درباره فرایند ادراک عقلی

معصومه الوندیان؛ علی اله بداشتی

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 69-88

چکیده
  ادراکات عقلی همواره یکی از مسائل مورد توجه فلاسفه و حکمای مسلمان بوده است که با دیدگاههای مختلفی به تبیین آن پرداخته‏اند. ابن سینا و ملاصدرا ضمن اشتراک در برخی مبانی و مسایل علم و ادرک؛ به ویژه ادراکات عقلی، در پاره‏ای از مبانی و مسایل اختلاف نظر دارند. ابن‏سینا به تبع ارسطو با قائل شدن به نظریه تجرید معتقد است که جریان معرفت به ...  بیشتر

مقایسه کیفیت استکمال نفس انسان از منظر ملاصدرا و ابن عربی

مهدی دهباشی؛ پیمانه زمانی

دوره 10، شماره 18 ، خرداد 1397، ، صفحه 51-74

چکیده
  استکمال نفس از دیدگاه فلسفه و عرفان امری پذیرفته شده است. آنچه در این میان بحث‏برانگیز است چگونگی استکمال نفس و بررسی عوامل دخیل در این روند می‏باشد. ملاصدرا، عوامل دستیابی به کمال را دو عامل شدت وجود و قوت مدرکات می‏داند. از حیث وجودی، نفس، مراتب نفس نباتی، حیوانی و در نهایت نفس انسانی را پشت‏سر می‏نهد و از حیث مدرکات نیز بر ...  بیشتر

هماهنگی عقل و نقل در مسأله توحیدصفاتی از دیدگاه ملاصدرا
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 81-110

چکیده
    علی محمد ساجدی[1] فاطمه زارع[2]  پرسش اصلی تحقیق حاضر چگونگی هماهنگی میان عقل و نقل در مسأله توحید صفاتی در منظومه فلسفی ملاصدرا است. پس از تبیین هماهنگی عقل و نقل از دیدگاه صدرا، و با ذکر پیشینه ای از آراء متکلمان(اشاعره و معتزله) در خصوص رابطه میان ذات و صفات الهی وگذری نیز به آراء ابن سینا در این موضوع، به اندیشه های صدرا درباب ...  بیشتر

رابطه عقل و ایمان در اندیشه کی‌یرکه‌گارد و ملاصدرا
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 111-128

چکیده
  عبدالعلی شکر[1]  کی‌یرکه‌گارد در مقام دفاع از ایمان مسیحی بر این باور تاکید دارد که ایمان حقیقی در گرو پایان یافتن عقل است و هیچ‌گونه استدلال عقلی را برنمی‌تابد. وی با استناد به تورات، حضرت ابراهیم× را شهسوار ایمان می‌خواند؛ زیرا تنها با خطر کردن، شورمندی و از سر خرد ستیزی، تسلیم فرمان الهی شد و مبادرت به ذبح فرزند کرد. وی دلایلی ...  بیشتر