عبدالعلی شکر[1]
فقر و غنا از مفاهیمی است که علاوه بر معنای ظاهری، معنای عمیق دینی و فلسفی را نیز بر میتابد. اصطلاح فقر به دو معنای مذموم و ممدوح در کلام امام سجاد× آمده است. فقر ممدوح آن است که نیاز و وابستگی حقیقی انسان به ذات حق را نشان دهد. اما فقری که احساس تعلق و نیاز به غیر ذات حق را در انسان ایجاد کند، مذموم است.
در حکمت متعالیه ...
بیشتر
عبدالعلی شکر[1]
فقر و غنا از مفاهیمی است که علاوه بر معنای ظاهری، معنای عمیق دینی و فلسفی را نیز بر میتابد. اصطلاح فقر به دو معنای مذموم و ممدوح در کلام امام سجاد× آمده است. فقر ممدوح آن است که نیاز و وابستگی حقیقی انسان به ذات حق را نشان دهد. اما فقری که احساس تعلق و نیاز به غیر ذات حق را در انسان ایجاد کند، مذموم است.
در حکمت متعالیه با تحلیل اصل علیت و بر مبنای اصالت وجود، این نتیجه حاصل میگردد که تمام موجودات امکانی در اصل هستی خود به منشا هستی، وابستگی محضاند. این تعلق به معنای این نیست که آنها در ابتدا چیزی هستند و سپس در وجود خود به خدا نیاز داشته باشند، بلکه وجودی جدای از علت خود نداشته و سراسر ربط و تعلق به حضرت حق هستند که با تعابیری چون فقر ذاتی، فقر وجودی و وجود رابط بیان میشود. بنابر این همان گونه که در کلام خداوند نیز اشاره شده است، فقر از خواص ذاتی مخلوقات، و غنا منحصر در خداوند است. این معنا در عبارات پر مغز امام سجاد× در صحیفه سجادیه وجود دارد که در این نوشتار مورد بحث قرار گرفته است.
[1]. استاد یار دانشگاه شیراز. تاریخ دریافت: 15/6/92؛ تاریخ پذیرش: 28/8/92. Alishokr97@yahoo.com
سعید بهشتی*
مسعود قریب**
در فرهنگ اسلامی، دعا و راز و نیاز با خداوند از اهم واجبات و مورد تاکید فراوان میباشد. پژوهشگران در این پژوهش که از نوع «بنیادی» و «نظری» است ابتدا به مفهوم دعا میپردازد و آن را «خواندنِ همراه با خواست و طلب» میدانند. سپس ضرورت دعا را مورد مداقّه قرار داده و در گام سوم، مراتب دعا را بیان ...
بیشتر
سعید بهشتی*
مسعود قریب**
در فرهنگ اسلامی، دعا و راز و نیاز با خداوند از اهم واجبات و مورد تاکید فراوان میباشد. پژوهشگران در این پژوهش که از نوع «بنیادی» و «نظری» است ابتدا به مفهوم دعا میپردازد و آن را «خواندنِ همراه با خواست و طلب» میدانند. سپس ضرورت دعا را مورد مداقّه قرار داده و در گام سوم، مراتب دعا را بیان میدارد.
در مرحله بعد نقش دعا در تربیت انسان از چهار جنبه مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر حاصل شده است:
از جنبه اخلاقی؛ دعا کننده باید توجه خود را از غیر خدا قطع نموده، خلوص نیت را لحاظ کند و همچنین از رذائل اخلاقی مبرّی و به صفات پسندیده الهی آراسته گردد.
از بعد اجتماعی؛ دعا کننده برای تسریع در اجابت دعا باید اولاً، دعای بر دیگران را بر حاجت خود مقدم دارد. ثانیاً، به دعای جمعی و گروهی همت گمارد.
از جنبه عاطفی؛ دعا کننده باید احساسات خود را به خداوند، پیامبر و اهل بیت او (صلوات الله علیهم اجمعین) ابراز نموده و نیز از استغفار نسبت به معاصی خود غفلت نورزد.
واز جنبه جسمانی؛ انسان دیندار باید بهترین کلید حل امراض جسمانی و روانی و رفع اضطرابهای زندگی را در راز و نیاز با پروردگار و «دعا درمانی» بداند.
* دانشیار و مدیر گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی
** کارشناس ارشد فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی
سید مجتبی موسوی*
این نوشتار با توجه به آیه 60 سوره مؤمن که در آن توصیه به دعا و وعده قطعی استجابت داده شده، با تحلیل دقیق دعا و با عنایت به آیات قرآنی و سنت معصومین، به یک چالش روی میآورد و آن این است که چرا بسیاری از دعاها مستجاب نمیشود؟ مفسران گفتهاند: شرط استجابت دعا وجود مصلحت و پاکی روح است. اگر دعایی مستجاب نمیشود به خاطر فقدان ...
بیشتر
سید مجتبی موسوی*
این نوشتار با توجه به آیه 60 سوره مؤمن که در آن توصیه به دعا و وعده قطعی استجابت داده شده، با تحلیل دقیق دعا و با عنایت به آیات قرآنی و سنت معصومین، به یک چالش روی میآورد و آن این است که چرا بسیاری از دعاها مستجاب نمیشود؟ مفسران گفتهاند: شرط استجابت دعا وجود مصلحت و پاکی روح است. اگر دعایی مستجاب نمیشود به خاطر فقدان یکی از دو شرط یا هر دوی آنهاست. با توجه به اطلاق آیه مورد بحث، نگارنده پاسخ مفسران را کافی ندانسته و خود به پاسخی دقیق تر دست یافته است.
*. پژوهشگر حوزه معارف دینی.