نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بندرعباس
2 استادیار گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد بندرعباس
3 مربی گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، بندرعباس
چکیده
ملاصدرا بخش مهمی از مبانی فلسفی خویش را صرف تمهید مقدمات اثبات معاد جسمانی می نماید. وی با تجزیه این مقوله به دو مساله عینیت بدن دنیوی و اخروی و همچنین وجود تعارضات گزاره های آن, به ارائه تبیین درخور در باب حشر جسمانی می پردازد. عمده مبانی صدرا در این مقوله به دو حوزه وجودی و معرفتی بازگشت می کند. وی در حوزه وجودی بر اساس لحاظ وحدت و فردیت خارجی موجودات, هویت اصالی هر موجود را حقیقت تشکیکی وجود می داند که اتصاف آن به ترکیب از ماده، صورت و یا جنس و فصل, محصول خلاقیت و انتزاع ذهن از فرایند اشتداد بوده است. از نظر وی فرایند مرگ نیز عینا گونه ای از اشتداد وجودی بوده و در نتیجه مستلزم انقلاب یا هرگونه تغییر و تحولی در هویت انسان نخواهد بود. صدرالمتالهین بر این اساس به دفع تعارضات حوزه وجودی می پردازد. در حوزه معرفتی نیز, وی با تمسک به مبنای خود در تجرد خیال و ادراکات خیالی به دفع تعارض احتمالی اجتماع فرایند مرگ و حشر جسمانی اهتمام می ورزد. درستی آزمایی این تبیین در معیار کلام حق نشان می دهد که رویکرد ملاصدرا در مقوله حشر جسمانی با تبیین قرآنی آن سازگار است.
تازه های تحقیق
نتیجه گیری
معاد جسمانی به عنوان یکی از پیچیده ترین مباحث حوزه دین و فلسفه، در حکمت متعالیه مورد توجه خاص قرار گرفته است. ملاصدرا علت اساسی دشواری های مطالعه وبررسی این موضوع را از دو جهت اثبات عینیت و این همانی بدن دنیوی و اخروی و همچنین وجود تعارضات و تناقضات تحقق معاد جسمانی می داند. وی در مرحله اول, تلاش می کند تا به واسطه مبانی هستی شناختی اش, عینیت بدن دنیوی و اخروی را تبیین نماید. وی با تاکید بر وحدت موجودات خارجی و استحاله هرگونه ترکیب از اجزاء و مولفه ها, هویت اصالی هر موجود را عبارت از حقیقت تشکیکی وجود می داند؛ که اتصاف آن به ماده, صورت و یا جنس و فصل, محصول انتزاع نفس از فرایند اشتداد وجود است. صدرا بر اساس لحاظ عینیت فرایند مرگ و فرایند اشتداد وجودی, اینهمانی بدن دنیوی و اخروی را تبیین می نماید. صدرالمتالهین در مرحله دوم, بر اساس همین تغییر نگرش در باب فرایند مرگ, تناقضات موجود در حوزه وجودی مقوله حشر جسمانی را حل و فصل می کند. وی در نهایت با تمسک به نگرش متفاوت خود در باب تجرد خیال و ادراکات خیالی, به دفع تناقضات حوزه معرفتی پرداخته و وقوع مرگ را مستلزم متلاشی شدن این گونه ادراکات و قوای مرتبط با آن نمی داند. و در خاتمه درستی آزمایی تبیین صدرایی در حشر جسمانی خاصه در دو مولفه: تبیین عینیت بدن دنیوی و اخروی و همچنین کیفیت نگرش به فرایند مرگ، بیانگرآنست که دیدگاه وی کاملا با تبیین قرآنی هماهنگ و سازگار بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Explanation of physical resurrection based on ontological principles of transcendent theosophy
نویسندگان [English]
- Mohammad Nejati 1
- Majd Mostafa 2
- Farugh Tooli 3
1 Associate Professorof philosophy and Islamic theology department, Islamic Azad University, Bandarabas Branch. mnejati1361@yahoo.com
2 Assistant Professor of Islamic Thought department,Islamic Azad University, Bandarabas Branch..
3 Assistant Professor of Islamic thougt epartment, University of Mazandaran.
چکیده [English]
Mulla Sadra devotes a significant part of his philosophical foundation to the preparation of the proofs of physical resurrection. He Provides good explanation by analyzing this category in two questions of the identityof the worldly and the hereafter bodies and as well as the contradictions of its propositions. The basic foundations of Sadra in this category are return to two ontological and epistemological fields. In the ontological field, he has considered truth of being gradation as the Main identityof each being based on the unity and individuality of beings, that its connection to the combination of matter and form orgenus and difference is the product of the creativity of the soul from intensity process. In his view, the death process is equally a kind of existential intensity, and therefore does not require revolution or any change in human identity. Accordingly, Sadr al-Mota'alehin solves conflicts in the field of existence. In the Epistemologyfield, he with his basis in immortality of imagination and imaginative perceptions solves a possible conflict of unity of death's process and bodily resurrection. The correctness of this explanation in the criterion of the god'sword shows that Mulla Sadra's approach to bodily resurrection is consistent with its Quranic explanation.
کلیدواژه‌ها [English]
- Bodily resurrection
- Death
- Body
- Identity
- Imagination
)