نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تخصصی علوم قرآن و حدیث-دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا
2 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،
3 استادیار گروه قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، فسا، ایران
چکیده
این نوشتار بر آن است که به‌نقد و بررسی برخی آرای تفسیری ابومسلم مستخرج از مجمع‌البیان، با تأکید بر نظرات ارزشمند علامه طباطبایی بپردازد. علامه پس از ذکر نظر خویش گاهی نظر مخالف خود را با بیان نام ابومسلم ارائه کرده و گاهی اشاره‌ای به نام او نکرده و با دلایل متقن به رد نظرات ابومسلم پرداخته است. در این جا آن نظراتی مطرح‌شده که علامه صرفاً به‌نقد آنان پرداخته است. در این پژوهش از روش کتابخانه‌ای و کیفی استفاده‌شده است. ازجمله موضوعاتی که به آنان پرداخته‌شده می‌توان به موضوعاتی همچون: نظر فقهی- تفسیری ابومسلم، چگونگی دفن هابیل، معاد و رستاخیز، اشاره نمود که من‌حیث‌المجموع نقدهای علامه بر آرای ابومسلم که منجر به رد نظرات او شده شامل این حالت‌ها می‌گردد که عبارت‌اند از: 1- آرای ابومسلم که خلاف ظاهر و سیاق آیه بوده؛ 2- مقولاتی که توجیه و دلیل نداشتند؛ 3- مقولاتی که با دلایلی آن ها را نپذیرفته است.
تازه های تحقیق
نتیجه‌گیری
با توجه به مباحث مطرح‌شده به دست می‌آید که سبک های نقد علامه عبارت است از:
1- در نظر علامه سبک و سیاق و ظاهر آیه از اهمیت بالایی برخوردار بوده لذا درجاهایی به دلیل این‌که آرای ابومسلم خلاف ظاهر آیه و یا مخالف سیاق کلام بوده آنان را رد نموده و به‌تصریح او نظر ابومسلم در سوره نساء آیه 15و شورا آیه 47، خلاف ظاهر آیه است.
2- علامه در شرح و بیان برخی از آیات در مقام نقد، وجه نادرستی اقوال ابومسلم را با عباراتی همچون: «بیهوده و بدون دلیل سخن گفتن»، «سخن او هیچ‌وجهی ندارد» بیان می‌کند. (مائده/ 31 و هود/ 1و 17).
3- علامه در نقد مقولاتی که با موضوع معاد و روز قیامت است به جز سوره شورا آیه 47 از سبک دیگری در نقد استفاده کرده؛ مانند سوره اعراف آیه 187که گفته ثقل و سنگینی در روز قیامت به یک جهت و دوجهت نیست در سوره مریم آیه 71 ، وی دلیل ابومسلم و مفسران هم عقیده او را نمی پذیرد و در سوره سبا آیه 30، سخن ابومسلم و برخی از مفسران را صحیح نمی داند.
جدول 1- سبک های نقد علامه بر آرای ابومسلم
|
ردیف |
1-گونه های مرتبط با قرآن |
2-عدم مطابقت با دلایل برون متنی |
3-مواردی که از بند 1و2 استفاده نکرده واز کلید واژه هایی غیر از آن ها استفاده کرده
|
||
|
1-1-عدم مطابقت با سیاق و ظاهر آیات |
2-1-نداشتن استدلال و عدم توجیه سخن ابومسلم |
1-2-دخالت تعصب مذهبی ابومسلم در تفسیر آیات |
|||
|
1 |
نساء/15 |
خلاف اجماع |
مائده/31 |
شورا/23 |
اعراف/187 |
|
2 |
شورا/47 |
هود/1 |
* |
مریم/71 |
|
|
3 |
* |
هود/17 |
* |
سبا/30 |
|
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Review of Abu-Moslem’s Exegetical Views in Majma al-bayan and Allame’s Critique on It
نویسندگان [English]
- moslem salehizadeh 1
- Ahmad Beheshti 2
- Alireza Mokhtari 3
1 PhD student in department of Quran and hadith knowledge, the Islamic Azad University of Fasa
2 Professor at the Islamic Azad University, Science and Research branch
3 department of Quranic & hadith sciences, Islamic Azad University, Fasa Branch, Fasa, Iran.
چکیده [English]
The current study is aimed at reviewing a selection of Abu-Moslem’s exegetical comments in Majma al-bayan from Allameh Tabatabaee’s perspective. After expressing his own precious ideas on some issues, Allameh has criticized Abu-Moslem’s exegetical opinions directly, and sometimes has questioned his ideas without even mentioning his name. Allameh has rejected some of Abu-Moslem’s exegetical ideas using convincing reasons. The present qualitative research study intended to specifically deal with Abu-Moslem’s ideas criticized by Allameh. This library-based research reviewed certain topics such as Abu-Moslem’s jurisprudential-interpretive commentary, how Abel was buried and what processes were conducted in his burial, resurrection, rational reasoning, etc. Allameh’s critique discards Abu-Moslems’s viewpoints including (1) views which sharply contradicts the consensus of most interpreters, (2) views that contradicts the surface structure of the Quranic verses. (3) and opinions that have been proved invalid using intellectual and Quranic reasons.
Key words: Majma al-bayan, Abu-Moslem’s Views, Review, Allameh Tabatabaee’s Views.
کلیدواژه‌ها [English]
- : Majma al-bayan
- Abu-Moslem&rsquo
- Review
- Allameh Tabatabaee&rsquo
- s Views
)