نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی/ دانشگاه قم
2 کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی
چکیده
امام خمینی در کنار فقاهت خود شخصیت بی‌نظیری در علوم فلسفه و عرفان داشتند لذا نمی توان در منظومه فکری ایشان دیدگاه های فلسفی و عرفانی امام خمینی را نادیده گرفت، در حقیقت اندیشه عرفانی امام بستر و زمینه ساز اندیشه فقه سیاسی ایشان بوده است. از منظر امام خمینی بین ولایت انسان کامل و ولایت فقیه یک نوع تناسب و هماهنگی است که در دوران غیبت امامت سیاسی انسان کامل، در ولایت فقیه تجلی و تبلور یافته است. تشریعات وارد شده در دین اسلام، ریشه در تکوین و عالم حقیقت دارد و رسیدن به سر و باطن حقایق اسلام تنها میسور انسان کامل است. از آنجا که ولایت فقیه شأنی از شئون ولایت مطلقه انسان کامل است؛ اراده های جامعه را در جهت اراده انسان کامل تفسیر نموده است و تئوری ولایت فقیه، ظهور و تجلی ولایت انسان کامل در حوزه اجتماعی و سیاسی در دوران غیبت می باشد. این مقاله در صدد تبیین و اثبات این مسئله می‌باشد که بن‌مایه‌های فلسفی و عرفانی امام زمینه‌ساز و ظهور اندیشه فقهی امام (تئوری اندیشه ولایت فقیه) است.
تازه های تحقیق
انسان کامل که همان کون جامع برای خداوند سبحان است، به منزلۀ مردمک چشم برای انسان است و نظام آفرینش به وجود او کامل گردیده است. پس انسان کامل برای عالم مانند نگین انگشتری است که محل نقش و علامتی است که خزانه هستی به واسطۀ او حفظ می‌گردد. از این رو، او را خلیفۀ حق نامیده است.
از نظر امام رضوان الله علیه برای هریک از اسماء الهیه در حضرت واحدیت صورتی است تابع تجلی به فیض اقدس در حضرت علمیه؛ به‌واسطۀ حبّ ذاتی و طلب مفاتیح غیب التی لایعلمها الا هو و آن صورت را «عین ثابت» در اصطلاح اهل‌الله گویند.
مظهر تجلی عین ثابت انسان کامل، روح اعظم است؛ انسان کامل که آدم ابوالبشر یکی از مصادیق آن است، بزرگ‌ترین آیات و مظاهر اسماء و صفات حق و مثل و آیت حق‌تعالی است.
امام قائل است انسان کامل مظهر اسم خلافت و ولایت الهی است و اصطلاح «ولایت مطلقه» را از مبانی عرفانی شان اتخاذ کردند. هم چنین امام بر این نظر است که روح انسان اکمل از همه موجودات طبیعت است و کمال جسمى و نباتى و حیوانى و معدنى و عنصرى را بکماله الوجودى داراست، مرید و مدرک و سمیع و بصیر و قدیر و عالم است و نسخه عالم طبیعت است.
به عبارتی دیگر جامعه را به پیکر انسان تشبیه کرده اند و گفته اند: همان طور که بدن انسان از اجزاء، اندامهای گوناگون و سلولهای فراوان تشکیل شده است، جامعه نیز از نهادها و مؤسسات گوناگون به وجود می آید که هر کدام دارای قسمت های متعددی می باشد و هر بخشی از عده ای از افراد تشکیل شده که هر فرد حکم یک سلول را در بدن انسان دارد. که در این تعبیر ولایت همان سر یا عقل در جسم مادی مورد نظر است
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Mystical philosophical explanation of the model of the great man in Rouhollah Khomeini's theory of Velayat-e-Faqih
نویسندگان [English]
- hamidreza shabbooie 1
- mohammad Qomi Oyli 2
1 MsC student of Islamic philosophy and theology/ Qom university
2 Qom
چکیده [English]
Imam Khomeini, in addition to his jurisprudence, had a unique personality in the sciences of philosophy and mysticism, so we can not ignore the philosophical and mystical views of Imam Khomeini in his intellectual system.
From Imam Khomeini's point of view, there is a kind of harmony and unison between Velayat-e-Faqih and Velayat-e-Kamel, which was manifested in Velayat-e-Faqih during the absence of his political leadership.
The laws introduced in the religion of Islam are rooted in the creation and the world of truth, and reaching the top and bottom of the truths of Islam is only possible for a perfect human being. Since Velayat-e-Faqih is one of the things of absolute guardianship of a perfect human being, therefore, he has interpreted the wills of society in the direction of the will of a perfect human being.
This article seeks to explain and prove that the philosophical and mystical foundations of the Imam are the basis and emergence of the jurisprudential thought of the Imam (theory of the thought of Velayat-e-Faqih).
کلیدواژه‌ها [English]
- Velayat-e-Kamel
- Imam Khomeini
- Velayat-e-Faqih
- Philosophical
- Mystical
- قرآن کریم.
- ابن عربی، محی‌الدین، (1370)، فصوص الحکم، تعلیق ابوالعلاء عفیفی، تهران، انتشارات الزهرا(ع) ،دوم.
- اردبیلی، سید عبدالغنی، (1381)، تقریرات فلسفه امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- بیضاوی، عبدالله بن عمر، (1418ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل(تفسیر البیضاوى)، بیروت، دار الاحیاء التراث العربی.
- جامی، عبدالرحمن، (1370)، نقد النصوص فى شرح نقش الفصوص، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
- حائری یزدی، مهدی، (1394)، کاوش های عقل عملی، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
- زمخشری، محمود بن عمر، (۱۴۰۷ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل، بیروت، دارالکتاب العربی.
- سبزواری، ملا هادی، (۱۳۶۹)، شرح المنظومة، تعلیقه: علامه حسن زاده، تهران، نشر ناب.
- ___________، (1374)، شرح مثنوی(سبزواری)، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
- ___________ ، (1382)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح: مصطفی محقق داماد، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
- طباطبایی، محمد حسین، (1417)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه: سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
- عاملی، شیخ بهاء الدین محمد، (1363)، المخلات، ریاض، عالم الکتب.
- علیخانی، علی اکبر، (1390)، اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- مجلسی، محمدباقر، (1403)، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
- مصباح یزدی، محمدتقی، (1391)، نظریه سیاسی اسلام، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مطهری، مرتضی، (1384)، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، تهران، صدرا، هفتم.
- موسوی خمینی، سید روح الله، (1386)، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، تهران، انتشارات پاسدار اسلام.
- __________________، (1382)، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- __________________، (1376 الف)، شرح دعاء السحر، ترجمه: احمد فهری، تهران، انتشارات فیض کاشانی.
- __________________، (1376 ب)، مصباح الهدایة الی الخلافة والولایة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- __________________، (1360)، مصباح الهدایة الی الخلافة و الولایة، تهران، پیام آزادی.
)