فلسفه
محسن صبور؛ احمد بهشتی؛ صفدر شاکر
دوره 13، شماره 25 ، مهر 1400، ، صفحه 146-164
چکیده
رجعت یا بازگشت بزرگ در هنگامه ظهور، نشانه قدرت لایزال خداوندی، از عقاید مسلم و تردیدناپذیر شیعه میباشد که بر پایه و اساس آیات نورانی قرآن و احادیث معصومین (علیهمالسلام) بنا شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی امکان رجعت از منظر کتاب و سنت (با تاکید بر اندیشههای علامه طباطبایی( میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع تحلیل ...
بیشتر
رجعت یا بازگشت بزرگ در هنگامه ظهور، نشانه قدرت لایزال خداوندی، از عقاید مسلم و تردیدناپذیر شیعه میباشد که بر پایه و اساس آیات نورانی قرآن و احادیث معصومین (علیهمالسلام) بنا شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی امکان رجعت از منظر کتاب و سنت (با تاکید بر اندیشههای علامه طباطبایی( میباشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی تحلیلی از نوع تحلیل مفهومی بوده و از منابع کتابخانهای استفادهشده است. بررسیها نشان میدهد فلسفه وجودی رجعت بیش از آن است که صرفاً سبب مجازات کافران و رسیدن به ثواب باشد و عمده هدف رجعت، تحقق وعده الهی، نصرت و یاری دین خدا، تشکیل حکومت عدل جهانی و ظهور قدرت حق و گسترش آن است؛ بنابراین ازنظر عقل، شرع و علم زیستشناسی، بازگشت روح به همان بدنی که پیشتر به آن متعلق بوده است، هیچ محذوری ندارد و طبق قاعده «اَدَلُّ الدَّلیلِ عَلیاِمکانِ الشیءِ وقوعُهُ» بهترین دلیل برای امکان وقوع رجعت است. تمام اشکالاتی که مستشکلین از رجعت میکنند دالّ بر عدم توجه آنها به درک صحیح از رجعت است و شاید ناشی از آن باشد که مایل نیستند رهبرانشان که در حق اهلبیت (علیهمالسلام) ظلمها کردهاند، مجازات شوند.
فلسفه
حمیده تجملیان؛ خسرو باقری نوع پرست؛ سعید وزیری؛ سید علیرضا افشانی
دوره 13، شماره 24 ، فروردین 1400، ، صفحه 26-45
چکیده
هدف از نگارش این مقاله تبیین مفهوم «عقل»، به مثابه یکی از مفاهیم مهم و پربسامد قرآنی، میباشد. این مفهوم در قرآنکریم جایگاهی ویژه دارد و تکرار این واژه، نشاندهندهیاهمیت وافر آن است. در این جستار با همین هدف و از رهگذر روش توصیفی- تحلیلی به تحلیلمفهومی «عقل» و استخراج مقولات معنایی آن از آیات قرآنکریم ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله تبیین مفهوم «عقل»، به مثابه یکی از مفاهیم مهم و پربسامد قرآنی، میباشد. این مفهوم در قرآنکریم جایگاهی ویژه دارد و تکرار این واژه، نشاندهندهیاهمیت وافر آن است. در این جستار با همین هدف و از رهگذر روش توصیفی- تحلیلی به تحلیلمفهومی «عقل» و استخراج مقولات معنایی آن از آیات قرآنکریم پرداخته شدهاست. جامعه تحلیلی تحقیق، شامل کلیه آیات قرآنکریم به همراه تفاسیرشان و پایگاههای اطلاعاتی مرتبط با موضوع تحقیق بوده که به صورت هدفمند مورد مطالعه و تجزیهوتحلیل قرار گرفت. با بررسی بافت(سیاق) مفهوم و از طریق استخراج مفاهیم متقارب مشخصشد که مفهوم «آیه-آیات» در اغلب موارد در کنار عقل سامانیافته و ازاینرو میتواند همنشین «عقل» محسوب شود. مدالیل آیات ونشانههایی که باید نسبت به آنها عقلورزی شود، درآیات ناظر بهتکوین(پدیدههای طبیعی)، «توحید، معاد و نبوت» و در آیات ناظر بهتشریع، «ظواهرآیات وحی» میباشد.
فلسفه
رمضان علی تبار
دوره 13، شماره 24 ، فروردین 1400، ، صفحه 98-115
چکیده
در قرآن کریم به صورت مستقیم و غیرمستقیم به «عقل» به عنوان یکی از منابع و ابزارهای معرفتی پرداخته و بر اساس آن، بشر به تعقل و عقلانیت دعوت شده است. در برخی آیات قرآن کریم به صورت مستقیم و با دلالت مطابقی از واژه عقل و مشتقات آن استفاده شده و در دسته دیگر به صورت غیر مستقیم و با دلالت التزامی، در قالب واژههایی نظیر: قلب، لبّ، فؤاد ...
بیشتر
در قرآن کریم به صورت مستقیم و غیرمستقیم به «عقل» به عنوان یکی از منابع و ابزارهای معرفتی پرداخته و بر اساس آن، بشر به تعقل و عقلانیت دعوت شده است. در برخی آیات قرآن کریم به صورت مستقیم و با دلالت مطابقی از واژه عقل و مشتقات آن استفاده شده و در دسته دیگر به صورت غیر مستقیم و با دلالت التزامی، در قالب واژههایی نظیر: قلب، لبّ، فؤاد و امثال آن و با کارکردهایی نظیر تفکر، تفقه، شعور، بصیرت و درایت به عنوان کارکردهای عقل اشاره شده است. این واژگان در قرآن کریم، مترادف یا مرتبط با کارکردهای معرفتی عقل هستند. بر اساس آیات قرآن کریم، عقل دارای کارکردهای مختلف (اعم از معرفتی و غیرمعرفتی) است. این کارکردها در مسائل علوم انسانی نمایانتر است. در مقاله حاضر در مقام جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و در مقام داوری (تجزیه و تحلیل اطلاعات) با روش عقلی و نقلی و با تأکید بر آیات قرآن کریم برخی کارکردهای عقل طبقهبندی و تحلیل شده است. بر اساس نتایج این نوشتار، کارکردهای نظری و عملی، طبیعی و فراطبیعی، منبعی و ابزاری، انتقادی و روششناختی به عنوان برخی کارکردهای عقل از منظر قرآن مورد تحلیل قرار گرفته است.
فلسفه
احسان کردی اردکانی؛ احمد شه گلی
دوره 12، شماره 23 ، مهر 1399، ، صفحه 76-95
چکیده
مسئله وجود خدا یکی از مهم ترین مسائلی است که بشر از گذشته تا کنون با آن مواجه بوده است. این موضوع علاوه بر عمومیت آن، یکی از مباحث مهم فلسفی و کلامی بوده است. در این میان نحوه مواجهه قرآن با این موضوع از آن جهت که خداوند چگونه در مورد وجود خود با بشر احتجاج می کند، حائز اهمیت است. بر این اساس مسئله این پژوهش شناسایی نحوه مواجهه قرآن با مسئله ...
بیشتر
مسئله وجود خدا یکی از مهم ترین مسائلی است که بشر از گذشته تا کنون با آن مواجه بوده است. این موضوع علاوه بر عمومیت آن، یکی از مباحث مهم فلسفی و کلامی بوده است. در این میان نحوه مواجهه قرآن با این موضوع از آن جهت که خداوند چگونه در مورد وجود خود با بشر احتجاج می کند، حائز اهمیت است. بر این اساس مسئله این پژوهش شناسایی نحوه مواجهه قرآن با مسئله اثبات وجود خدا است. علامه طباطبایی از جمله مفسرانی است که به صورت اشاره وار ادعا کرده است که مسئله اثبات وجود خداوند در قرآن بدان پرداخته نشده است، بر دیدگاه ایشان نقدهایی مطرح شده است. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی ضمن تایید و تقویت دیدگاه علامه، اشکالات و نقض های وارد شده به دیدگاه ایشان جواب داده شده است. در این صورت رویکرد قرآن به مسئله وجود حق تعالی دارای دلالت ها و نتایجی است که به برخی از آنها اشاره می شود.
کبری علی اکبر؛ محمدرضا شاهرودی؛ محمود عبایی کوپائی؛ قاسمعلی کوچنانی
دوره 11، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 107-128
چکیده
یکی از موضوعات نسبتاً پربسامد در منابع دینی، شناخت و کاربست زیبایی در زندگی است. میل به زیبایی و به دنبال آن، دستور خرد به زیبا ساختن خود و زندگی، امری فطری است. قرآن کریم نیز آدمی را با زیباییها آشنا و به محقق ساختن آن در زندگی خود ارشاد میکند و زیبایی را که شامل مراتب: محسوس، غیر محسوس، معقول و مرتبه نهایی آن، یعنی زیبایی مطلق ...
بیشتر
یکی از موضوعات نسبتاً پربسامد در منابع دینی، شناخت و کاربست زیبایی در زندگی است. میل به زیبایی و به دنبال آن، دستور خرد به زیبا ساختن خود و زندگی، امری فطری است. قرآن کریم نیز آدمی را با زیباییها آشنا و به محقق ساختن آن در زندگی خود ارشاد میکند و زیبایی را که شامل مراتب: محسوس، غیر محسوس، معقول و مرتبه نهایی آن، یعنی زیبایی مطلق را که خاص جمال خداوندی است، به انسان می آموزد و از او میخواهد که بر مبنای فطرت زیباطلب خویش از زیباییهای معقول و معنوی در دستیابی به کمال مطلوب بهرهگیرد. از دیگرسو با عنایت به آثار سبک زندگی و لزوم اصلاح آن در نیل آدمی به کمال و سعادت و نیز ارتباط زیباییها به ویژه زیباییهای معنوی با برترین سبک زندگی، لازم است به شناختی اصولی از این امر دستیافت. بررسی متون دینی به ما میآموزد که تنها شناخت زیباییهای معقول و مزین شدن به آن، سبب ارتقاء سبک زندگی معنوی در ابعاد مختلف به ویژه ایجاد ارتباط صحیح میان افراد گوناگون در اجتماع خصوصاً پرورش روحیه ایثار میگردد. سبک زندگی مبتنی بر زیباییهای اخلاقی که از آن در قرآن کریم به «حیات طیبه» تعبیر شده، ویژۀ کسانی است که به خداوند ایمان دارند و عمل صالح انجام میدهند.
فتح الله نجارزادگان؛ سید اسحاق حسینی کوهساری؛ نجمه کیوان نژاد نجف آبادی
دوره 10، شماره 18 ، خرداد 1397، ، صفحه 175-195
چکیده
قرآن کریم از رخداد قیامت با نامها و اوصاف گوناگون یاد میکند. این تنوّع حکیمانه، همسو با هدف قرآن و در راستای هدایت و تربیت آدمی است. یکی از ابعاد وجودی انسان، عقل یا نیروی ادراکی نظری و عملی او است. این مقاله درپی پاسخ به این پرسش است که نامها و اوصاف قیامت در تربیت عقل انسان چه نقشی ایفا میکند. در پایان چنین به دست آمد که این ...
بیشتر
قرآن کریم از رخداد قیامت با نامها و اوصاف گوناگون یاد میکند. این تنوّع حکیمانه، همسو با هدف قرآن و در راستای هدایت و تربیت آدمی است. یکی از ابعاد وجودی انسان، عقل یا نیروی ادراکی نظری و عملی او است. این مقاله درپی پاسخ به این پرسش است که نامها و اوصاف قیامت در تربیت عقل انسان چه نقشی ایفا میکند. در پایان چنین به دست آمد که این نامها و اوصاف در تربیت عقل نظری موجب میشود تا انسان به صورت کاملا عقلانی راه ایمان را برگزیند و خدا را مالک حقیقی همهی هستی بداند و قیامت را به عنوان یک واقعیت حتمی درک کند و ناپایداری دنیا را درک نماید. همچنین در تربیت عقل عملی موجب میشود تا عقل عملی انسان -که کلیت خوبی و بدی اعمال را درک میکند- عدالت و تفضل الهی را درک نماید. در مجموع نامها و اوصاف قیامت در تثبیت، تصحیح، تعلیم و تذکار بُعد عقلی ایفای نقش میکنند.
ابراهیم نوئی؛ مجتبی جلالی
دوره 9، شماره 17 ، آذر 1396، ، صفحه 119-145
چکیده
قرآن به عنوان وحی آسمانی مشتمل بر موضوعات متعدد است که در مواردی متصدی تبیین امور و گاه در مقام تفصیل امور متشابه از یکدیگر است. نوشتار پیشِ رو رویکرد ملاصدرا در باب قلمرو و جامعیت قرآن را با روشی نقلی - برهانی بررسی کرده و به این نتایج رسیده است: از دیدگاه ملاصدرا، همه امور به نحوی در قرآن مذکور است؛ حال یا صریحاً و یا اینکه مقوّمات، ...
بیشتر
قرآن به عنوان وحی آسمانی مشتمل بر موضوعات متعدد است که در مواردی متصدی تبیین امور و گاه در مقام تفصیل امور متشابه از یکدیگر است. نوشتار پیشِ رو رویکرد ملاصدرا در باب قلمرو و جامعیت قرآن را با روشی نقلی - برهانی بررسی کرده و به این نتایج رسیده است: از دیدگاه ملاصدرا، همه امور به نحوی در قرآن مذکور است؛ حال یا صریحاً و یا اینکه مقوّمات، اسباب، مبادی و غایتش در قرآن آمده است. البته فهم همه علوم قرآن مختص به افرادی است که توفیق مفارقت از تعلقات مادی نصیب آنان شده است. همین ویژگی است که تبیین معارف و علوم قرآنی را متوقف بر وساطت رسول الله و ائمه (ع) می کند. ملاصدرا معتقد است همانطوری که انسانها دارای مراتب وجودی مختلفند، قرآن نیز مشتمل بر مراتب و بواطن متعددی است و مراتب وجودی انسانها در میزان فهم و درکشان از علوم قرآن تأثیر گذار خواهد بود. ملاصدرا در باب جامعیت و قلمرو قرآن، قائل به تفصیل است و قرآن را مشتمل بر دو بخش؛ ظاهر و باطن دانسته است. او در بخش ظاهر قائل به جامعیت اعتدالی و در بخش باطن قائل به نظریه حداکثری است.
مهدی شجریان
دوره 8، شماره 15 ، مهر 1395، ، صفحه 71-90
چکیده
یکی از ویژگی های بارز خردمندان در آیات قرآن کریم و روایات اسلامی، «اطاعت الهی» و عمل به دستورات شرع است. این مساله از اوصاف جزئی و متعددی که برای عاقلان در این متون ذکر شده اند نیز قابل استفاده است. هر چند پاره ای از این دستورات با عقل مستقل نیز قابل کشف هستند اما اکثریت قریب به اتفاق آنها نیز اینگونه نبوده و «عقل گریز» ارزیابی ...
بیشتر
یکی از ویژگی های بارز خردمندان در آیات قرآن کریم و روایات اسلامی، «اطاعت الهی» و عمل به دستورات شرع است. این مساله از اوصاف جزئی و متعددی که برای عاقلان در این متون ذکر شده اند نیز قابل استفاده است. هر چند پاره ای از این دستورات با عقل مستقل نیز قابل کشف هستند اما اکثریت قریب به اتفاق آنها نیز اینگونه نبوده و «عقل گریز» ارزیابی می شوند. بر همین اساس ضرورت دارد تا عاقلانه بودن اطاعت در قبال این دستورات تشریح گردد. نوشتار پیش رو این مساله را مد نظر قرار داده است و با روش تحلیلی – توصیفی در آیات و روایات جستجو نموده و توانسته است سه پاسخ نوین برای آن استنباط نمایند. «آیه بودن دستورات شرع» و حکایت آنها از مقصودی فراتر، «علمی بودن آنها» و تکیه این دستورات بر عنصر یقین و در نهایت «منجز بودن آنها» و دفع ضرر محتمل از طریق عمل به آنها، سه دلیلی هستند که در این نوشتار به تفصیل تبیین گردیدهاند.
L محمد علی اخگر
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، ، صفحه 19-40
چکیده
محمد علی اخگر*مقالهی حاضر با استفاده از آموزههای عقلانی و وحیانی در حیطهی معنای زندگی و سبک زندگی به بررسی رابطهی این دو مسالهی اساسی پرداخته و با نشان دادن همراهی و همرأیی عقل و وحی، به اثبات ارتباط مستحکم بین معنا و سبک زندگی میپردازد. کیفیت این ارتباط از دیدگاه این دو منبع مهم معرفتی به گونهای است که سبک زندگی افراد ...
بیشتر
محمد علی اخگر*مقالهی حاضر با استفاده از آموزههای عقلانی و وحیانی در حیطهی معنای زندگی و سبک زندگی به بررسی رابطهی این دو مسالهی اساسی پرداخته و با نشان دادن همراهی و همرأیی عقل و وحی، به اثبات ارتباط مستحکم بین معنا و سبک زندگی میپردازد. کیفیت این ارتباط از دیدگاه این دو منبع مهم معرفتی به گونهای است که سبک زندگی افراد ریشه در معنای زندگی آنها داشته و در حقیقت حاکی از آن است. این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی نگارش یافته است با پرسشگری در خصوص رابطهی معنا و سبک زندگی از دیدگاه این دو منبع، منجر به کشف این یافتهی بنیادین و ضروری میگردد که هر دو منبع معرفت نقطهی آغاز محقق کردن هر نوع سبک زندگی از جمله سبک زندگی اسلامی را محقق کردن معنای زندگی متناسب با آن میدانند. * استادیار گروه معارف، واحد شیراز دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران mohamad.akhgar@gmail.com.
محمد صادق بهشتی
دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، ، صفحه 65-88
چکیده
محمد صادق بهشتی*چکیدهاسلام دین صلح است. صلح عادلانه و پایدار، خیر مطلق و جنگ، شر است. صلح ناعادلانه و ناپایدار، خیر نسبی است. از نظر مسیحیت ارتدکس نیز اصالت با صلح است. مبنای صلح پایدار، صلح با خداست. روح ادیان الهی همین است. کسی که با خدای خود آشتی کند، با خویشتن و با کل بشریت و با جهان هستی در صلح مطلق و آشتی همیشگی است و حتی با دشمنان ...
بیشتر
محمد صادق بهشتی*چکیدهاسلام دین صلح است. صلح عادلانه و پایدار، خیر مطلق و جنگ، شر است. صلح ناعادلانه و ناپایدار، خیر نسبی است. از نظر مسیحیت ارتدکس نیز اصالت با صلح است. مبنای صلح پایدار، صلح با خداست. روح ادیان الهی همین است. کسی که با خدای خود آشتی کند، با خویشتن و با کل بشریت و با جهان هستی در صلح مطلق و آشتی همیشگی است و حتی با دشمنان خود نیز سر جنگ ندارد، و میکوشد که در پرتو حکمت و موعظه نیکو و جدال احسن عداوت را به محبت تبدیل کند و زندگی همگان را بر پایه عدل و احسان استوار سازد. در این نوشتار، ملاک ما جنگ افروزیهایی که برخی از دینداران به نام دین مرتکب شدهاند، نیست؛ بلکه ملاک، متون اصلی دینی ـ اعم از قرآن و انجیل ـ و اعتقادات مسلمانان مخلص و مسیحیت ارتدکس است. مقتضای عقلانیت نیز همین است. * دانشجوی دکتری علوم سیاسی؛ دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات تهران. sadegh.beheshti@yahoo.com
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 27-54
چکیده
محسن ایزدی[1] شناخت روح همواره از مسائل بسیار مهم در معارف الهی و همچنین معارف بشری بوده است. بر اساس آیات قرآن کریم و روایات معصومین ^ ،حقیقت انسان عبارت است از روح مجرد او. اگرچه عرفاء از طریق مکاشفات عرفانی و فلاسفه هم از طرق عقل فطری توانستهاند به شناختهای مهمی درباره روح دست یابند، اما بیتردید یافتههای آنها تحت تأثیر آموزههای ...
بیشتر
محسن ایزدی[1] شناخت روح همواره از مسائل بسیار مهم در معارف الهی و همچنین معارف بشری بوده است. بر اساس آیات قرآن کریم و روایات معصومین ^ ،حقیقت انسان عبارت است از روح مجرد او. اگرچه عرفاء از طریق مکاشفات عرفانی و فلاسفه هم از طرق عقل فطری توانستهاند به شناختهای مهمی درباره روح دست یابند، اما بیتردید یافتههای آنها تحت تأثیر آموزههای دینی نیز بوده است. برای شناخت روح میتوان از دستآوردهای علومی مانند فراروانشناسی و فیزیولوژی نیز استفاده نمود. فراروانشناسی اعمال خارقالعاده انسان را بررسی میکند و علومی مانند فیزیولوژی و مغز و اعصاب، عملکرد بدن و مغز را مورد مطالعه قرار میدهند که میتوان در تحلیل مسأله «رابطه نفس و بدن» از نتایج حاصل از این علوم استفاده نمود. [1] . عضو هیأت علمی دانشگاه mohseneizadi@yahoo.com
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 81-110
چکیده
علی محمد ساجدی[1]
فاطمه زارع[2]
پرسش اصلی تحقیق حاضر چگونگی هماهنگی میان عقل و نقل در مسأله توحید صفاتی در منظومه فلسفی ملاصدرا است. پس از تبیین هماهنگی عقل و نقل از دیدگاه صدرا، و با ذکر پیشینه ای از آراء متکلمان(اشاعره و معتزله) در خصوص رابطه میان ذات و صفات الهی وگذری نیز به آراء ابن سینا در این موضوع، به اندیشه های صدرا درباب ...
بیشتر
علی محمد ساجدی[1]
فاطمه زارع[2]
پرسش اصلی تحقیق حاضر چگونگی هماهنگی میان عقل و نقل در مسأله توحید صفاتی در منظومه فلسفی ملاصدرا است. پس از تبیین هماهنگی عقل و نقل از دیدگاه صدرا، و با ذکر پیشینه ای از آراء متکلمان(اشاعره و معتزله) در خصوص رابطه میان ذات و صفات الهی وگذری نیز به آراء ابن سینا در این موضوع، به اندیشه های صدرا درباب توحید صفاتی روی آورده، برهان وی بر نظریه"عینیت ذات وصفات"را که عمدتا بر محوریت برهان صدیقین و قاعده عقلی «بسیط الحقیقه» استوار است بیان، واستناد به آیات مربوطه را معلوم نموده ایم.آیات مورد استناد همگی دال بر این است که خدا وجود محض بوده، و واجد جمیع کمالات وجود است. همچنین، با نظر به قواعد فوق، صدرا با تحلیل دقیقی نشان می دهد که کثرت اوصاف کمالی خداوند با وحدت و بساطت ذاتش همخوانی داشته، و از ناحیه کثرت صفات، کثرت و ترکیبی در ساحت قدس ربوبی پدید نمیآید.
ادله عقلی ملاصدرا مبنی برعینیت ذات وصفات که جمعا 5 دلیل از مجموعه آثار وی استخراج، و در پی مباحث فوق مطرح شده است، همگی با کلام نورانی مولی الموحدین امام علی× که؛کمال توحید را نفی صفات از او میداند مهر تأیید خورده، و تأثیر پذیری صدرا از آموزههای بلند خداشناسی در نهج البلاغه و سایر جوامع روایی را نمایان میسازد.در پایان نیزبه تناسب بحث از صفات به ذکراقسام صفات و نیز طرح مسئله تشبیه وتنزیه جهت نشان دادن اصل امکان شناخت صفات در حدود کارایی عقل بشری همراه با ادله عقلی و نقلی صدرا پرداخته ایم.
***
[1]. عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز drsajedi@yahoo.com
[2]. دانش آموخته ارشد فلسفه وکلام اسلامی از دانشگاه شیراز. fatemeh_zare20@ymail.com
دوره 6، شماره 10 ، فروردین 1393، ، صفحه 23-46
چکیده
احمد بهشتی[1] از آن جایی که صحابت پیامبر| برای آنهایی که منحرف نشدهاند، فضیلت محسوب میشود، و از آن جایی که همه صحابه در فضیلت یکسان نیستند، این نوشتار در پی این است که به دور از تعصب و جمود، افضل صحابه را شناسائی کند. با توجه به این که برخی به افضلیت ابوبکر رای داده، و احیاناً عمر را هم بعد از ابوبکر افضل شمردهاند، در این نوشتار، ...
بیشتر
احمد بهشتی[1] از آن جایی که صحابت پیامبر| برای آنهایی که منحرف نشدهاند، فضیلت محسوب میشود، و از آن جایی که همه صحابه در فضیلت یکسان نیستند، این نوشتار در پی این است که به دور از تعصب و جمود، افضل صحابه را شناسائی کند. با توجه به این که برخی به افضلیت ابوبکر رای داده، و احیاناً عمر را هم بعد از ابوبکر افضل شمردهاند، در این نوشتار، با استناد به مناظره امیرالمؤمنین× با ابوبکر و ملاکات مستند و مستدلی که آن حضرت برشمرده، ثابت کرده ایم که آن حضرت بر همه صحابه برتری دارد. به دلایل و ملاکات خواجه طوسی هم اشاره کرده ایم. [1]. دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد علوم و تحقیقات تهران. www.ahmadbeheshti.ir
دوره 5، شماره 9 ، مهر 1392، ، صفحه 39-68
چکیده
نعمت الله بدخشان[1]
ایمان مبنای اساسی همة آموزههای دینی و محور اصلی همه توصیه های اعتقادی و اخلاقی و رفتاری انسان است. آشنایی عمیق با این مسأله، نقش مهمّی در هدایت انسان ایفا می کند. این نوشتار در پی آن است که از منظر قرآن و صحیفه سجادیه به تحلیل مفهوم ایمان و تبیین ویژگی های آن می پردازد. در آغاز معنای لغوی و اصطلاحی و عناصری که ...
بیشتر
نعمت الله بدخشان[1]
ایمان مبنای اساسی همة آموزههای دینی و محور اصلی همه توصیه های اعتقادی و اخلاقی و رفتاری انسان است. آشنایی عمیق با این مسأله، نقش مهمّی در هدایت انسان ایفا می کند. این نوشتار در پی آن است که از منظر قرآن و صحیفه سجادیه به تحلیل مفهوم ایمان و تبیین ویژگی های آن می پردازد. در آغاز معنای لغوی و اصطلاحی و عناصری که در محتوای آن مندرج است، بررسی می شود. سپس در مبحث ویژگی ها درباره قلبی بودن و افزایش پذیری و درجات و مراتب آن و یقینی که موجب کمال ایمان می شود، بحث می کنیم.
[1]. استاد یار دانشگاه شیراز. تاریخ دریافت: 3/5/92؛ تاریخ پذیرش: 1/8/92. Nbadakhshan2@gmail.com
دوره 3، شماره 1 ، مهر 1390، ، صفحه 29-59
چکیده
سعید بهشتی*
مسعود قریب**
در فرهنگ اسلامی، دعا و راز و نیاز با خداوند از اهم واجبات و مورد تاکید فراوان میباشد. پژوهشگران در این پژوهش که از نوع «بنیادی» و «نظری» است ابتدا به مفهوم دعا میپردازد و آن را «خواندنِ همراه با خواست و طلب» میدانند. سپس ضرورت دعا را مورد مداقّه قرار داده و در گام سوم، مراتب دعا را بیان ...
بیشتر
سعید بهشتی*
مسعود قریب**
در فرهنگ اسلامی، دعا و راز و نیاز با خداوند از اهم واجبات و مورد تاکید فراوان میباشد. پژوهشگران در این پژوهش که از نوع «بنیادی» و «نظری» است ابتدا به مفهوم دعا میپردازد و آن را «خواندنِ همراه با خواست و طلب» میدانند. سپس ضرورت دعا را مورد مداقّه قرار داده و در گام سوم، مراتب دعا را بیان میدارد.
در مرحله بعد نقش دعا در تربیت انسان از چهار جنبه مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر حاصل شده است:
از جنبه اخلاقی؛ دعا کننده باید توجه خود را از غیر خدا قطع نموده، خلوص نیت را لحاظ کند و همچنین از رذائل اخلاقی مبرّی و به صفات پسندیده الهی آراسته گردد.
از بعد اجتماعی؛ دعا کننده برای تسریع در اجابت دعا باید اولاً، دعای بر دیگران را بر حاجت خود مقدم دارد. ثانیاً، به دعای جمعی و گروهی همت گمارد.
از جنبه عاطفی؛ دعا کننده باید احساسات خود را به خداوند، پیامبر و اهل بیت او (صلوات الله علیهم اجمعین) ابراز نموده و نیز از استغفار نسبت به معاصی خود غفلت نورزد.
واز جنبه جسمانی؛ انسان دیندار باید بهترین کلید حل امراض جسمانی و روانی و رفع اضطرابهای زندگی را در راز و نیاز با پروردگار و «دعا درمانی» بداند.
* دانشیار و مدیر گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی
** کارشناس ارشد فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی
دوره 2، شماره 1 ، مهر 1389، ، صفحه 139-156
چکیده
سید مجتبی موسوی*
این نوشتار با توجه به آیه 60 سوره مؤمن که در آن توصیه به دعا و وعده قطعی استجابت داده شده، با تحلیل دقیق دعا و با عنایت به آیات قرآنی و سنت معصومین، به یک چالش روی میآورد و آن این است که چرا بسیاری از دعاها مستجاب نمیشود؟ مفسران گفتهاند: شرط استجابت دعا وجود مصلحت و پاکی روح است. اگر دعایی مستجاب نمیشود به خاطر فقدان ...
بیشتر
سید مجتبی موسوی*
این نوشتار با توجه به آیه 60 سوره مؤمن که در آن توصیه به دعا و وعده قطعی استجابت داده شده، با تحلیل دقیق دعا و با عنایت به آیات قرآنی و سنت معصومین، به یک چالش روی میآورد و آن این است که چرا بسیاری از دعاها مستجاب نمیشود؟ مفسران گفتهاند: شرط استجابت دعا وجود مصلحت و پاکی روح است. اگر دعایی مستجاب نمیشود به خاطر فقدان یکی از دو شرط یا هر دوی آنهاست. با توجه به اطلاق آیه مورد بحث، نگارنده پاسخ مفسران را کافی ندانسته و خود به پاسخی دقیق تر دست یافته است.
*. پژوهشگر حوزه معارف دینی.
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1389، ، صفحه 13-25
چکیده
احمد بهشتی*
مهدی بهشتی**
این نوشتار به دنبال این حقیقت است که خلق و خوی انسانی از مفاهیم متواطی ـ که بر همهی مصادیق یکسان حمل شود ـ نیست و نباید انتظار داشت که همهی انسانها به لحاظ اخلاق حمیده و فضایل کریمه و پیراستگی از رذائل قبیحه، مساوی باشند.
در حقیقت باید بگوییم: انسانها به دو گروه اخلاقی و غیر اخلاقی تقسیم نمیشوند، ...
بیشتر
احمد بهشتی*
مهدی بهشتی**
این نوشتار به دنبال این حقیقت است که خلق و خوی انسانی از مفاهیم متواطی ـ که بر همهی مصادیق یکسان حمل شود ـ نیست و نباید انتظار داشت که همهی انسانها به لحاظ اخلاق حمیده و فضایل کریمه و پیراستگی از رذائل قبیحه، مساوی باشند.
در حقیقت باید بگوییم: انسانها به دو گروه اخلاقی و غیر اخلاقی تقسیم نمیشوند، بلکه در نسبت به اخلاق، یک گروه بیشتر نیستند، ولی این گروه عظیم به لحاظ سلسلهی مراتب و درجات از مرتبهی ضعیفترین شروع میشود و تا بینهایت ادامه مییابد. آن که در مرتبهی بینهایت است، پیامبر گرامی اسلام است. دیگران بر حسب درجات و مراتب خود، سایه نشین طوبای پر بر و بار خلق عظیم اویند.
*. استاد دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
**. کارشناس ارشد دانشگاه علامه طباطبائی