قلمرو عقل در تشخیص مصادیق عدالت

محمد نجاتی؛ مرتضی صفدری نیاک

دوره 7، شماره 13 ، مهر 1394، ، صفحه 89-110

چکیده
  سید محمد‌هاشم پورمولا* عبد العلی شکر** حسن عدالت و قبح ظلم از احکام عقل عملی است که به دلیل اشتمال بر حفظ نوع و مصالح عامه، از قضایای عقلایی نیز محسوب می‌شود. بین حکم عقل و حکم شرع ملازمه وجود دارد. معیار قضیه اولی بودن، آن است که با تصور دو طرف قضیه، حکم صادر شود که این مسئله در مورد قضیه مذکور صادق است. در قضایای اولی، بحث از مطابقت با ...  بیشتر

بررسی جایگاه رویکرد عقلی در برخی از مکاتب
دوره 7، شماره 12 ، فروردین 1394، ، صفحه 83-103

چکیده
  عبدالصمد میانشهری[1] این نوشتار در پی این است که جایگاه رویکرد عقلی در برخی از مکاتب را بررسی کند؛ هر چند که به حکم ضرورت، به معرفی چیستی عقل نیز پرداخته است. در قسمت مکاتب فلسفی هم به فلسفه اسلامی پرداخته شده و هم به طور اجمال به فلسفه غرب مروری شده است. در مبحث گرایش کلامی، نظرات کلامی اشاعره،  ماتریدیه، معتزله و شیعه اثتاعشری را ...  بیشتر

رابطه عقل و ایمان در اندیشه کی‌یرکه‌گارد و ملاصدرا
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 111-128

چکیده
  عبدالعلی شکر[1]  کی‌یرکه‌گارد در مقام دفاع از ایمان مسیحی بر این باور تاکید دارد که ایمان حقیقی در گرو پایان یافتن عقل است و هیچ‌گونه استدلال عقلی را برنمی‌تابد. وی با استناد به تورات، حضرت ابراهیم× را شهسوار ایمان می‌خواند؛ زیرا تنها با خطر کردن، شورمندی و از سر خرد ستیزی، تسلیم فرمان الهی شد و مبادرت به ذبح فرزند کرد. وی دلایلی ...  بیشتر

دین و رابطه قلب و عقل
دوره 6، شماره 10 ، فروردین 1393، ، صفحه 105-119

چکیده
  سید علی‌رضا کبیری[1] این نوشتار در پی آن است که نشان دهد در استعمالات دینی و به ویژه قرآنی، معنای ظاهری قلب همان عضو صنوبری است که در سینه جای دارد؛ ولی معنای واقعی آن، همان گوهر ذات آدمی است، و همان نفسی است که در تعریف آن گفته می‌شود: «کمال اول جسم آلی است که با قوای دراکه و فعاله شناخته می‌شود» گاهی به این گوهر شریف روح نیز گفته ...  بیشتر

مقارنه و تطبیق آراء ملاصدرا و قرآن کریم در بحث کمال انسان
دوره 5، شماره 9 ، مهر 1392، ، صفحه 89-118

چکیده
  زهرا خیراللهی[1] مهمترین اصل در حوزۀ معرفت وشناخت، تبیین کمال انسان است. حکمت وجودی  در انسان، ژرف تر از حکمت خلقت در سایر موجودات است، چرا که انسان وجود جامع وفرا گیری است نسبت به آن چه در عالم ملک وملکوت میگذرد. انسان عصاره لوح محفوظ وصراط مستقیم بین بهشت ودوزخ است.، بعد ملکوتی انسان سرّی است از اسرار الهی. و ظهوری است از خلافت الهی، ...  بیشتر

منزلت عقل در روایات
دوره 2، شماره 2 ، فروردین 1390، ، صفحه 53-66

چکیده
  شکرالله جهان مهین*  اسلام برای عقل ارزش فراوانی قائل است و حجّیت آن را می پذیرد و به ایمانی که متکی به عقل نباشد چندان بهایی نمی دهد و برای ایمان و اعمالِ نیکِ کم عقلان و سفیهان ارزش چندانی قائل نیست. اسلام شرط مکلّف شدن به هر نوع تکلیفی و پذیرش هر مسئولیتی، چه دینی و چه اجتماعی، بهره‌مندی فرد از نیروی تعقّل می داند. در روایات اسلامی ...  بیشتر

جایگاه عقل در الهیات از نگاه متکلمان مسلمان
دوره 2، شماره 1 ، مهر 1389، ، صفحه 18-39

چکیده
        علی اله‌بداشتی*           چکیده متکلمان مسلمان درباره حد و مرز عقل بشری در شناخت حقایق فرا طبیعی دین دیدگاه‌های گوناگون دارند. برخی مانند معتزله به شدت عقل محورند و برخی مانند سلفیه عقل گریز ولی سنت محورند و گروهی دیگر مانند اشاعره که طیف گسترده‌ای از متکلمان را در خود جای داده‌اند دو گروه‌اند که ...  بیشتر

جستاری در تعامل عقل و دین
دوره 2، شماره 1 ، مهر 1389، ، صفحه 107-138

چکیده
    زهرا خیراللهی*     این نوشتار، درصدد بیان راهکارهای حیاتی دین ونقش آن در سرنوشت فردی واجتماعی انسان است. وهمچنین مکانیزم حساس عقل در قلمرو دین مورد بررسی وتحلیل قرار می‌گیرد. در بخشی آسیب شناسی عقل ودین مورد تحلیل قرار گرفته و در بخشی دیگر، به رابطه تنگاتنگ آن دو پرداخته شده است. همچنین حجیّت ذاتی عقل ووحی مورد بحث قرار ...  بیشتر

منزلت عقل از مَنْظَرِ قرآن
دوره 1، شماره 2 ، فروردین 1389، ، صفحه 57-97

چکیده
    شکرالله جهان مهین*   چکیده دین مقدس اسلام بر خلاف همه مذهب‌ها و مسلک‌های اجتماعی موجود و گذشته مصرّاً پیروان خود را به تعقّل و خردورزی دعوت می‌کند و در بسیاری از آیات قرآن کریم به این حقیقت توجه شده است. از نظر قرآن کریم، نیروی عقل و خرد آدمی یکی از سرچشمه‌های علم و آگاهی بشر و نیز یکی از ممیزات واقعی انسان از سایر حیوانات ...  بیشتر