فلسفه
تبیین مقوله‌های تفسیری ابومسلم در مجمع‌البیان و نقدهای علامه بر آن

مسلم صالحی زاده؛ احمد بهشتی؛ علی‌رضا مختاری

دوره 12، شماره 22 ، فروردین 1399، ، صفحه 163-176

چکیده
  این نوشتار بر آن است که به‌نقد و بررسی برخی آرای تفسیری ابومسلم مستخرج از مجمع‌البیان، با تأکید بر نظرات ارزشمند علامه طباطبایی بپردازد. علامه پس از ذکر نظر خویش گاهی نظر مخالف خود را با بیان نام ابومسلم ارائه کرده و گاهی اشاره‌ای به نام او نکرده‌ و با دلایل متقن به رد نظرات  ابومسلم پرداخته است. در این جا آن نظراتی مطرح‌شده که ...  بیشتر

تحلیل پیوند عقل‌گرایی و تفسیر ادبی (مطالعه موردیِ تفسیر ابومسلم اصفهانی و زمخشری)

سیدمحمود طیب حسینی؛ عزت الله مولایی نیا؛ فریده پیشوایی

دوره 11، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 177-200

چکیده
  در قرن دوم هجری معتزلیان برای مقابله با اهل حدیث و نقل‌گرایی افراطی به عقل­گرایی در دین به ویژه در تفسیر قرآن و حدیث روی آوردند که نتیجه آن پیدایش تفسیر ادبی و تکامل تدریجی آن بود. در مقاله حاضر، برای پاسخ به این پرسش که عقل‌گرایی در تفسیر، چه نقشی در گرایش مفسران معتزلی به تفسیر ادبی داشته، به روش تحلیلی، جایگاه عقل‌گرایی در تفسیر ...  بیشتر

مروری انتقادی بر نوع مواجهه علامه طباطبایی در تفسیر با تکیه بر عصمت انبیا

مهدی حسینی شیروانی؛ فرهاد ترابی

دوره 11، شماره 20 ، فروردین 1398، ، صفحه 231-256

چکیده
    علامه طباطبایی در مقدمه تفسیرالمیزان بر این باور است که شماری از مفسران قرآن کریم، عقاید کلامی خود را بر آیه­های قرآنی تحمیل کرده، وآن چه که با عقاید مذهبی آنان ناسازگار نموده است، به تأویل برده­اند، و در حقیقت، نمی­توان چنین تبیینی را تفسیر نام نهاد. حال این پرسش مطرح است که آیا علامه، با وجود هشدار دیگر­ان از فرو غلطیدن ...  بیشتر

کاربست های عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آن

کامران اویسی؛ سید رضا مودب

دوره 10، شماره 19 ، مهر 1397، ، صفحه 89-110

چکیده
  کاربست‏های عقل تفسیری با تأکید بر محدوده آنعقل از مباحثی است که حکما انواع مختلفی از آن را تعریف نموده به گونه‏ای که برخی از آنها اشتراک لفظی و بعضی دیگر اشتراک معنوی و تشکیک در مراتب دارند. عقل در یک نگاهوجود شناختی دارای دو اصطلاح می‏باشد یکی جوهری مجرد و دیگری قوه مُدرِکه؛ که دومی در تفسیر استفاده می شود؛ کاربرد عقل در تفسیر ...  بیشتر

نقد و بررسی روایت رؤیا انگاری قرآن
دوره 7، شماره 12 ، فروردین 1394، ، صفحه 105-124

چکیده
  محمد حسن یعقوبیان[1] نظریه رؤیای رسولانه با روشی پدیدار شناختی و روایت شناختی بر آن است که پیامبر نه مخبر و مخاطب که به سان روایت گری است که راوی رؤیاهای خود است و قرآن به عنوان حاصل آن، خواب نامه‌ای است که بیش از تفسیر و مفسر، نیازمند تعبیر و معبر است. و بر این ادعا به برخی از ادله نقلی در وحیانی بودن رؤیاهای صادقه نبوی، توصیف شناسی روایی ...  بیشتر

رویا انگاری وحی؛ لوازم و پیامدها
دوره 6، شماره 11 ، مهر 1393، ، صفحه 129-160

چکیده
  محمد نجاتی[1] نظریه رویا انگاری وحی، یکی از عمده ترین شبهاتی است که پیرامون مساله وحی مطرح شده است. در مقاله حاضر با تجزیه و تحلیل این نظریه به مسائل محتمل آن، ابتدا ماهیت نظریه مذکور به جهت مبانی و لوازم آن، تبیین و در ادامه مورد سنجش قرار گرفته است. مبنای اصلی تاکید بر نقش روایتگری پیامبر| و نفی مخاطب بودن ایشان در نزول وحی است. مدعی ...  بیشتر