حسن عباسی حسینآبادی؛ اکرم عبداله پور
دوره 11، شماره 21 ، مهر 1398، ، صفحه 129-154
چکیده
خوانش مفهوم خدا نزد علامه حلی براساس دو مفهوم «وجوبوجود» و «کمال» است و این دو مفهوم مبنا برای تبیین معناشناسی صفات قرار میگیرد. مفهوم «وجوبوجود» مفهومی فلسفی است که از فلسفه مشاء وارد بحث کلامی متکلمان مدرسه «حله» شده است و مفهوم «کمال» بااینکه پیشفرض بحث از صفات و حتی اثبات وجود خداست؛ اما در کلام ...
بیشتر
خوانش مفهوم خدا نزد علامه حلی براساس دو مفهوم «وجوبوجود» و «کمال» است و این دو مفهوم مبنا برای تبیین معناشناسی صفات قرار میگیرد. مفهوم «وجوبوجود» مفهومی فلسفی است که از فلسفه مشاء وارد بحث کلامی متکلمان مدرسه «حله» شده است و مفهوم «کمال» بااینکه پیشفرض بحث از صفات و حتی اثبات وجود خداست؛ اما در کلام اسلامی کمتر به آن پرداخته شده است. نسبت این دو مفهوم در خداشناسی و تبیین صفات خدا نزد علامه حلی مسأله نوشتار حاضر است و پرسش این است: نسبت «وجوبوجود» با «کامل مطلق» چیست؟ آیا این دو مفهوم قابل تحویل به یکدیگر هستند یا بهصورت دو مفهوم مستقل مبنای صفات قرار میگیرند؟ مفهوم کمال برای علامه حلی، با تمام و فوقتمام بودن بیان شده است و در تحلیل معناشناسی صفات اعم از صفات ایجابی و سلبی مفهوم «کمال» پیشزمینه و پیشفرض است؛ اما مفهوم «وجوبوجود» مبنا در تحلیل معناشناسی بعضی از صفات سلبی و ایجابی است. براین اساس در این نوشتار با تبیین معناشناسی مفهوم کمال و وجوبوجود، و بررسی معنایی صفات براساس آن دو مفهوم، از جهاتی به رابطه تساوق میان دو مفهوم وجوبوجود و کمال میرسیم؛ بهاینمعنا که باسلبِ کمال، وجوبوجود بیمعنا و با سلبِ وجوبوجود، کمال نسبی خواهد شد. ازآنجاکه این مسئله بحث نظری و مفهومی است، روش آن نیز توصیفی و تحلیلی است؛ با تحلیل مفهومی صفات قرآنی و تبیین فلسفی آنها مبتنیبر «کمال»، فایده عملی نیز بدست میآید.