نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
مهدی منفرد*
مسأله خداشناسی و اثبات وجود خداوند، از مسائل اصلی دین مبین اسلام است. هر انسانی به اندازه استعداد و تواناییهای ادراکی که دارد، درباره خداوند میاندیشد و با اندیشه و فکرش، ایمانش شکل میگیرد. خداوند در قرآن کریم، پیامبر اسلام و ائمه معصومین^ به شیوههای گوناگون، مسأله خداشناسی و اثبات خداوند را مطرح نمودهاند. علی بن ابراهیم قمی، یکی از مفسرینی است که امامین عسگریین‘و بخشی از دوران غیبت صغری را درک نموده است. او خود موثق بوده و راویانی را که در تفسیرش آورده، موثقاند. وی در تفسیرش (تقسیر القمی) مسأله خداشناسی و اثبات خداوند را با ارائه روایات معصومین^ تبیین نموده است. ما با بررسیهایی که در تفسیر قمی انجام دادیم، سهگونه برهان برای اثبات خداوند یافتیم: برهان نیاز و اضطرار، برهان آفرینش و صنع، برهان شناخت خداوند با خودش.
* استادیار دانشگاه قم mmonfared86@Gmail.com
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
The Rational-traditional reasons of God's demonstration in Tafsire qomi
چکیده [English]
Mahdi monfared*
The Theology and the existence of God, Islam is a matters of principles. Every man who has as much talent and abilities of perception, thinking and thought and thought about God, his faith is constructed.
Ali Ibn Ibrahim Qomi, one of the commentators is that Amamyn Skryyn (peace be upon the two) a partly from the absence of short duration is understood. He was reliable narrators in his interpretation (interpretation Qomi) has been reliable. In his interpretation, the theology and traditions by providing infallible proof of God (peace be upon them) explained.
We've done studies that interpret Qomi, three species we found proof of the existence of God:
The Proof of need and emergency, The Creation and Production of proof, the proof of the knowledge of God with God.
* Qom university. mmonfared 86@gmail.com.
کلیدواژهها [English]
- God
- the Existence of God
- proofs of God
- interpretation of Qom
- Ali Ibn Ibrahim Qomi
نتیجهگیری
در برهان اوّل، از فقر وجودی انسان در ایجاد و بقاء به ایجادکننده و دوامدهندهای میرسیم که هیچگونه نیاز و نقصی در او نیست. او علةالعلل و علت اولی است
که در قرآن کریم به «الأوّل» از او، یاد میشود. از نقص و فقر و نیاز جهان، به وجود اوّل و مقدّمی میرسیم که بینیاز و کامل است.
در برهان دوم، بشر برای یافتن و آگاه شدن به دنبال نشانهها و آثار چیزی که به دنبال یافتنش است، گام بر میدارد. طبیعی و منطقی است که برای یافتن و آگاه شدن پروردگار خویش به دنبال نشانهها و آثار او بگردد. هر چند به آسانی نمیتوان او را مشاهده کرد؛ اما او از خود، حتماً نشانهها و آثاری بر جای میگذارد.
وقتی به اطرافمان و در خود مینگریم، به آسمان و زمین و همه شگفتیهای آن، مییابیم که آنها خودبهخود و اتفاقی، تحقق نیافته، بلکه عقل سلیم، حکم میکند که سازنده چنین صنعت زیبا و منظم و مستحکم، حکیمی آگاه و عالم بوده است. رویارویی بشر با چنین موجود متعالی، جز تسلیم و خضوع و سر تعظیم به او داشتند را میطلبد. البته گفتنی است که یکی از راههای رسیدن و قرب به او، پرستش همراه با علم به حقیقت او است.
در برهان سوم، تلاش شده است از طریق معرفی خودش در آیات قرآنی و روایاتی معصومین^ شناخته شده و وجودش برای مؤمنان پاک، آشکاراتر گردد.
او موجود نامتناهی از تمام جهات است، چه کسی بهتر از او میتواند به معرفی و شناخت او بپردازد؟!
از اینرو، خداوند متعال یکی از راههای شناخت خویش را در تبیین اسماء و صفات خویش، قرار داده است. بنابراین با دقت در تبیین و تحلیل مقام وجودی خداوند متعال که از زبان نورانی ائمه معصومین^ وارد شده است و در تفسیر مفسرین ارزشمند شیعی تبیین گشته، به حقایقی درباره پروردگار خویش میرسیم.
پس میتوان با اندیشه و تفکر درباره خداوند متعال و آیات و نشانههایش، قلب و جان خویش را آگاه و نورانی کرد و از این طریق به او نزدیک شد و جزء مقربین او گشت.
- قرآن مجید.
- ابنسینا(1404ق)، الهیات شفا، مکتبه آیتالله المرعشی، قم.
- بحرانی، سیدهاشم(1416ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت.
- جوادی، عبدالله(1386)، سرچشمه اندیشه، چاپ پنجم، تهران.
- صدرالمتألهین(1366)، شرح اصول کافی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات، چاپ اول.
- طوسی، خواجهنصیرالدین(1375)، شرح الاشارات، نشر البلاغه، قم.
- علی بن ابراهیم قمی(1367)، تفسیر قمی، تحقیق: سیدطیب موسویجزایری، دارالکتاب، قم.
- کلینی(1363)، اصول کافی، تهران، نشر اسلامیه، چاپ دوم.
- مجلسی، محمدباقر(بیتا)، بحارالانوار، تهران، نشر اسلامیه.
- میرزایی، پوران(1389)، پژوهشی در تفسیر قمی، قم، زائر، چاپ اول. (البته مطالب نقل شده در صفحه 13 این کتاب از آن مقدمهای است که دکتر احمد عابدیارانی بر این کتاب نوشته است).