نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه تهران پردیس فارابی دانشکده الهیات

چکیده

امروزه مسأله اختفای الهی، به عنوان دلیلی بر انکار وجود خداوند مطرح شده است. از نگاه برخی خداناباوران، پنهان بودن الهی، در تضاد با وجود خدای قادر مطلق، عالم و مهربان است. این باور، با نفی وجود و حضور خداوند و نادیده گرفتن وی در هستی، تبعاتی را همچون گرایشات انسان‌محور و رواج دیدگاه‌های غیراخلاقی در جوامع به دنبال خواهد داشت.
دلیل مدافعان برهان، این است که اگر خدا وجود داشت، خود را مخفی نمی‌کرد و به دنبال آن، بی‌اعتقادی به وجود نمی‌آمد. اما خدا پنهان است؛ پس وجود ندارد. نگارندگان، انتقاداتی را در رابطه با خود استدلال و همچنین مبانی آن در نظر گرفته‌اند. مانند اینکه برهان اختفا، مبتنی بر مغالطه «من ندیدم، پس نیست.» است. همچنین با بیان این تحلیل که استدلال، به جهت پنهان شمردن خداوند، مبتنی بر حس‌گرایی است، به نقد مبنای آن پرداخته، برهان مذکور را فاقد اعتبار خوانده‌اند.
واژگان کلیدی: .

تازه های تحقیق

نتیجه‏گیری

برهان اختفای الهی بیان می‏کند که خداوند اگر بسیار مهربان است، باید حضور خود را به نحو روشنی آشکار سازد. اما او خویشتن را به روشنی نشان نداده است؛ پس وجود خارجی ندارد. انتقادات متعددی بر خود برهان و مبانی آن وارد است؛ از جمله اینکه برهان مذکور، مبتنی بر مغالطه «من ندیدم. پس نیست.» است. همچنین پنهان بودن ظاهری خدا، می‏تواند دلایل خوبی داشته باشد. این دلایل شامل: دادن حق انتخاب به انسان‏ها، ایجاد فرصت خودسازی،به دست آوردن ایمان شورمندانه، شکوفایی و استکمال افراد و ... خواهد بود.

با تحلیلی که ارائه گردید، ثابت شد که نظریه اختفا از لحاظ معرفت‏شناسی، مبتنی بر اصالت حس است. بدیهی است هر نقدی که بر این مبنا وارد است، در مورد خود استدلال نیز جاری می‏گردد. از آن‏جایی که شناخت حسی، با جزئیات روبه‏رو است و تنها داده را نشان می‏دهد، هرگز نمی‏تواند ضرورت و کلیت را به دست دهد. به همین ترتیب، نمی‏تواند قوانین کلی، از جمله قانون علیت را اثبات نماید و در نتیجه، منجر به شکاکیت می‏شود. بنابراین حس‏گرایی، تفکری نادرست شمرده می‏شود.زمانی که مبنای برهان (حس‏گرایی و شناخت حسی) باطل خوانده شود، راه برای سایر منابع شناخت، از جمله عقل و قلب، باز می‏شود تا معرفت صحیح از خداوند را به دست دهد. نتیجه این‏که برهان مذکور، فاقد اعتبار و حجیت می‏گردد و وجود و حضور خداوند اثبات می‏شود.

 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reviewing and criticizing OF The Argument From Divine Hiddenness

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mohammadrezaei 1
  • Nargessadat Mortazavi Shahroodi 2

1 Professor ofPhilosophy and Theology Department, University of tehran, Farabi Pardis.

2 M A of Philosophy and Theologyn.

چکیده [English]

One of the things that is discussed today as a reason for denying the existence of God is the problem of Divine Hiddenness. From the perspective of some of atheists, Divine Hiddenness is conflicting with existence of the Omnipotent, Omniscient and kind God. Such a belief by denying the existence and presence of God, will lead to corruption and destruction of the visions, ethics and deeds of peoples. So the present essay reviews the hiddenness argument in order to the special place of it in the field of philosophy of religion.
The reason of advocate of this argument is that if God existed, did not hide himself and then, non-belief dos not occur. The authors have criticized the argument itself and its bases. Then, by expressing this analysis that the argument is based on sensationalism, because God is concealment, criticized its bases. The final result is that this argument is not valid.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • God
  • the argument from Divine Hiddenness
  • the presence
  • criticism
قرآن کریم.
2. نهج البلاغه.
3. ابن ترکه اصفهانی، صائن الدین، (1389)،فصوص الحکم شرح صائن الدین علی بن محمد ترکه، تحقیق: محسن بیدارفر، قم، بیدار، چاپ دوم.
4. ابن سینا، (1375)، الاشارات و التنبیهات، قم، نشر البلاغة، چاپ اول.
5. حلی، (1413)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، قم،مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ چهارم.
6. سبزواری، هادی، (1379)، شرح المنظومة، تهران، نشر ناب، چاپ اول.
7. طباطبایی، محمدحسین، (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم،دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، چاپ پنجم.
8. فعالی، محمدتقی، (1385)،تجربه دینی و مکاشفه عرفانی، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ دوم.
9. فولکیه، پل، (1370)، فلسفه عمومی، ترجمه: یحیی مهدوی، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
10. کاشانی، عزالدین، (1371)، مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة، تصحیح: جلال‏الدین همایی، تهران، مؤسسه نشر هما، چاپ چهارم.
11. کبیر، یحیی، (1388)، بنیاد عرفان برتر، قم، مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، چاپ دوم.
12. محمدرضایی، محمد،(1389)، خدا از نگاه امام علی×، قم، مؤسسه بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علیمه قم)، چاپ سوم.
13. مطهری، مرتضی، (1368)، مسأله شناخت، تهران، صدرا، چاپ چهارم.
14. مکارم شیرازی، ناصر، (1344)، خدا را چگونه بشناسیم؟، مقدمه: علی حجتی کرمانی، تهران، کانون انتشارات محمدی، چاپ سوم.
15. موزر، پل، (اسفند 1384)، «پنهان بودن خدا الحاد را توجیه نمی‏کند»، ترجمه: رحمت الله رضایی، معرفت، شماره 99،73 تا 83.
16. Flew, Antony, Priest, Stephen, (2002), “A dictionary of Philosophy”, Pan Macmillan L.td, London.
17. Howard Snyder, Daniel, (1996), “The Argument from Divine Hiddenness”, Canadian Journal of Philosophy, Volume 26, Issue 3.
18. Maitzen, Stephen, (2006), “Divine hiddenness and the demographics of theism”, in: Religious Studies 42, Cambridge University Press.
19. Murray, Michael. j and Rea Michael, (2008), “An introduction to the philosophy of Religion”, Cambridge University Press, New York.
20. Nietzsche, Friedrich, (2006), “Daybreak Thoughts on the Prejudices of Morality”, trans: R.J. Hollingdale, edited by Maudemarie Clark, Brian Leiter, Cambridge University Press, (Ninth Printing).
21. Poston, Ted, Dougherty, Trent, (2007), “Divine hiddenness and the nature of belief”, in: Religious Studies, vol. 43, issue. 02, Cambridge UniversityPress.
22. Schellenberg, J. L, (2015), “Divine hiddenness and human philosophy, Hidden Divinity and Religious Belief”, Cambridge University Press.
23. __________, (1993), “Divine Hiddenness and Human Reason”, Ithaca N Y: Cornell University Press.
24. ___________, (2005), “The Hiddenness Argument revisited”, in: Religious Studies, vol. 41, issue. 02, Cambridge University Press.